Iso Masihning tug'ilgan kuni bilan tabriklayman!

Iso Masih tug'ilishi haqidagi uyg'urcha masihiy qo'shiqni eshitib ko'ring:

http://www.youtube.com/watch?v=YAR4cEwIGs4

Galatiyaliklarga yo'zilgan maktub talqini (3:1-5)

1-oyat
“Ey befahm galatiyaliklar! Haqiqatga bo'ysunmaslik uchun sizlarni kim sehrlab qo'ydi? Sizlarning ko'z o'ngingizda İso Masihning xochga mixlab qo'yilgani aniq tasvir etilmaganmidi?”

Galatiyaliklar befahm bo'lib qolgan edi, ya’ni ular ruhiy zehnlarini ishlatmayapgan edilar. Mana shu oyatda Pavlus ularga “shunchalik ahmoq bo'lib qoldilaringmi?” deb aytyapti. Demak Xudoning haqiqatidan uzoqlashgan yoki uni qabul qilmagan odam Xudo nazarida ahmoq bo'lib qoladi. Ular xuddi sehr ostida qolganday edilar, chunki Muqaddas Ruhga ergashmagan imonli kishi bashariy tana bo'yicha yashay boshlaydi va shu bilan Muqaddas Ruh etaklovidan mahrum bo'ladi. Ular haqiqatga bo'ysunmayapgan edi, haqiqat esa “İso Masih xochda mixlangan” degan fikrdan iborat, shu haqiqatga ishonmaydigan va uni qabul qilmaydigan kishi sehr ostida bo'lib, haqiqatni ko'rmaydi va yolg'onga ishonishni boshlaydi. Mana shuning uchun ham Xudo jamoatda havoriylar, payg'ambarlar, xushxabarchi, cho'pon va muallimlarni tayinlaydi, bundan maqsad: ular Xudoning haqiqatini boshqalarga qayta-qayta aytib turib, ularni imonda mustahkam qilishadi. Shu sabab bilan ham Pavlus ularga shu maktubni yozib, ularni haqiqiy yo'lga qaytarishga harakat qilyapti.

Pavlus ular bilan bo'lganda ularga shunday qilib xushxabarni aytgan ediki, ya’ni u kerakli darajada İsoning xochda o'lgani va qayta tirilgani haqida gapirgan ediki, ular xuddi ko'z oldilarida shu hodisa ro'y berganday bo'lgan edilar. Biz ham boshqalarga xushxabarni aytganda, uning markazida doim İso Masih va Uning xochda qilgan ishi bo'lishi shart. Shunda haqiqiy xushxabar o'z ishini bajaradi va odamlar imonga keladi va boshqa mo'’jizalar sodir bo'ladi. Agar bunday xushxabar aytilmasa, buning teskarisi sodir bo'ladi, ya’ni deyarli hech kim najot topmaydi, hech qanday mo'’jizalar bo'lmaydi va qilgan ishdan hech foyda bo'lmaydi. Biz ham Pavlusdan o'rnak olishimizga Xudoim yordam bersin!


2-oyat
“Sizlardan bir narsanigina bilmoqchiman: sizlar Muqaddas Ruhni qanday qabul qildingizlar, Tavrot Qonuniga amal qilish bilanmi yoki imon to'g'risidagi xabarni eshitish bilanmi?”

Pavlus bu oyatda savol berish orqali ularning xatosini ko'rsatmoqchi. Uning savolini aniqroq qilib shunday deb tarjima qilsa bo'ladi: “Siz Ruhni Qonun ishlarini qilish bilanmi yoki İshonchga quloq solish bilan qabul qildingizmi?” Ko'pincha Pavlus shu kabi savollar beradi va ularga javob aniq bo'ladi. Bunday savollarni retorik savol deyishadi. Bu savolga aniq javob bor: ular Muqaddas Ruhni imon bilan qabul qilgan edilar. Bu erda ishonchga quloq solish deganda, inson xushxabar eshitganda İso Masihga va U xochda qilgan ishiga ishonish nazarda tutiladi. YA’ni aynan shunday yo'sinda İsoga ishonish orqaligina inson najot topadi, yuqoridan tug'iladi va o'sha zaxoti Muqaddas Ruh uning ichida maskan topadi. Biz najot topganimizda qandaydir ish bajarmadik, biz faqat İsoga ishongan edik va shu bilan Ruhni qabul qildik. Shu bilan biz imonga bo'ysundik, desak bo'ladi; boshqalarni ham imonga bo'ysunishini biz istaymiz va shuning uchun Ruh etakchiligida boshqalarga shularni aytamiz. Agar ta’limotda adashgan masihiylar bo'lsa, Ruh yordamida ularga to'g'ri yo'lni ko'rsatamiz.

3-oyat
“Sizlar shunchalik fahmsizmisizlar? Muqaddas Ruh kuchi bilan boshlab, endi o'zingizning bashariy kuchingiz bilan bitirmoqchimisizlar?”

Bu oyatda yuqoridagi oyatdagi fikr davom qilinyapti. Galatiyaliklar ishongan ta’limot yolg'on edi, shuning natijasida ular noto'g'ri ish qilishyapgan edi va buni Muqaddas Ruh Pavlus orqali ahmoqlik yoki befahmlik deb atayapti. YAna bu oyatda savol berilgan va unga aniq javob borligini ko'ramiz. Biz najot topganimizda ichimizda Muqaddas Ruh ishlay boshlaydi va shuning uchun bizda ko'p o'zgarishlar sodir bo'ladi. Biroq biz bunday ruhiy o'zgarishlarga o'z kuchimiz bilan erishmadik, buni faqat Xudoning O'zi Muqaddas Ruh orqali amalga oshiradi. Biroq ko'pchilik masihiylar adashib, endi najot topganimdan keyin, men o'z kuchim bilan ruhan yuqori darajaga erishaman, deb noto'g'ri o'ylaydilar. Ko'pchilik nafaqat shunday fikrlaydilar, balki shuni amalga oshirishga tushadilar. Albatta ular hech qachon bunga erisholmaydilar, buni iloji yo'q ish ekanligini avval Kalomdan ko'rsak bo'ladi, shu bilan birga o'z kuchi bilan kamolatga erishgan odamni ko'rmaysiz, chunki biz hammamiz ojiz odammiz.

Shunday qilib, galatiyalik masihiylar najot topganda Ruh orqali najot topishgan edi, biroq shundan keyin o'z kuchlari bilan muqaddaslanmoqchi bo'lyapgan edilar. Biroq birinchi qadamni ishonch bilan qo'yganimizdek, keyingi qadamni ham ishonch bilan qo'yishimiz shart, bundan o'zgacha yo'l yo'q. Afsuski, ko'p masihiylar mana shu haqiqatni bilmaganlari uchun, ular doimiy mag'lubiyatda yuribdilar. Doim g'alabada yurishning yagona yo'li esa shu inoyat xabariga ishonishdir: İso Masihga va Uning xochda qilgan ishi orqali biz inoyatni olamiz va hamma boshqa narsalarni ham shu yo'l bilan olamiz. Shunday ishongan kishi doim gunoh tabiati ustidan g'alaba qilib yashaydi. Bunday qilmagan inson esa doim mag'lubiyatda yashaydi. Sizning hayotingizda shularning qaysi biri sodir bo'lyapti? Siz g'olibmisiz yoki mag'lub?

4-oyat
“Bekorga shuncha sinovlardan o'tdingizlarmi? Haqiqatan ham bekorga edimi?”

İnson İso Masihni qabul qilganidan keyin sinovlardan o'tadi. Odatda atrofdagi odamlar bizga qarshilik qiladi. Umuman olganda bizda uchta dushman bor: shayton (va uning xizmatkorlari), dunyo (dunyodagi Xudoga qarshi bo'lgan tizim) va bashariy tana (o'zimizning kuchimiz va idrokimiz). Shu hamma dushmanlarimiz ustidan bizga faqat İso g'alaba beradi va U allaqachon g'alabani qo'lga kiritdi, biz faqat shunga ishonish orqali o'z hayotimizda shu g'alabani ko'ramiz. Hayotimizda turli xil sinovlar bo'ladi, shular orqali Xudo bizga allaqachon bergan narsalarga biz qanchalik ishonishimizni sinab ko'radi. Xuddi o'qituvchi o'quvchilarga allaqachon o'tilgan darslar bo'yicha imtihon qilgandek, Xudo ham bizga allaqachon bergan narsalari va darslari bo'yicha sinaydi. Demak siz oldingizda turgan sinovdan o'tishga kerakli qurol va bilimga egasiz, faqat İsoga ishoning va Undan g'alabani kuting va shunda g'alabaga erishasiz! Bu oyatda shunday sinovlardan voz kechmang, deyapti, chunki sinovlar maqsad bilan bizga beriladi. Agar ulardan voz kechib, yolg'onga ishonishni boshlasak, unda o'sha sinovlar bekorga bo'lgan bo'lib qoladi.

5-oyat
“Xudo sizlarga O'z Ruhini baxsh etib, orangizda ajoyib mo'’jizalar yaratmoqda. U buni Qonunga amal qilganingiz uchun qilyaptimi yoki eshitganlaringizga imon keltirganingiz uchunmi?”

Bu oyat ikkinchi oyatga o'xshaydi. Xudo bizga Muqaddas Ruhini berishi va oramizda mo'’jizalar yaratishi faqat ishonchga asosan bo'ladi. Xudo doim ishonch asosida bizga nimadir beradi va nimadir sodir qiladi, hech qachon qonun ishlarini bajarish orqali bunday qilmaydi. Shuni bilib oling va shuni tushunib oling. Chunki ayrim paytlari biz haqiqatni tushundim va unga ishonaman, deb o'ylaymiz, biroq o'z hayotimizda shuning teskarisini qilyapgan ham bo'lishimiz mumkin. Shuning uchun siz o'zingizni tekshirib turishingiz kerak, siz imondamisiz, deb o'zingizni tekshiring. Xudoning oldiga kelganda o'zingiz qilgan yoki qilmagan ishlarni sanab chiqasizmi yoki faqat İso Masih men uchun qilgan ishi asosida oldinga keldim, deb aytasizmi? YOki Xudo siz orqali mo'’jiza yaratsa, shuni o'zingiz qilgandek yurasizmi? Birodarim va opam, ishonchingiz doim İso Masihga va U xochda qilgan ishiga qaratilsin!

Muқaddas Kalom programmasi

Aziz birodarlar va opalar, yaqinda men Muqaddas Kalomni tekin programmasini topib qoldim, u o'zbek tilida ekan! Ichida yangi tarjima qilingan kitoblar ham bor ekan, masalan Isha'yo, Daniil va shu kabi Eski Ahd kitoblari bor. Shu bilan birga Yangi Ahdning hamma kitoblari va Eski Ahdning ayrim kitoblarining audio yozuvlari ham bor. Ularni ko'chirib olib, keyinchalik shu programma orqali eshitsangiz bo'ladi. 

Mana quyidagi bog' orqali shu programma sahifasiga kirasiz va o'sha erda o'zbek tilidagi fayllarni ko'chirib olib, ularni komp'yuteringizga o'rnatsangiz bo'ladi. O'sha erda tushintirishlar berilgan, biroq sizda savol tug'ilib qolsa, menga xat yozsangiz bo'ladi, qo'limdan kelganicha yordam beraman.

http://www.ibt.org.ru/russian/bible/info_bible.htm

Galatiyaliklarga yo'zilgan maktub talqini (2:20-21)

20-oyat 
"Endi yashayotgan men emas, balki Masih mening ichimda yashayapti. Endi tanada yashayotganimga kelsak, meni sevgan va men uchun O'zini fido qilgan Xudoning O'g'liga bo'lgan imon bilan yashayapman."
Oldingi oyatda Pavlus aytganidek, u Masih bilan birga xochga mixlangan edi. Albatta bu erdagi so'zlarni ko'chma ma'noda, ya'ni ruhiy ma'noda tushunish kerak, chunki Pavlus aslida Masih bilan birga xochga mixlanmagan edi. Biroq Pavlus Isoni qabul qilganida Xudo shu ishna amalga oshirgan edi, shunday qilib Xudo nazarida Pavlus chindan ham Iso bilan birga xochga mixlangan edi. Siz ham Isoni qabul qilgan paytingiz Iso bilan birga xochda mixlangan edingiz, shuning natijasida ichingizda gunoh tabiati kuchsiz holga kelgan edi. Shu haqiqatni bilish orqali siz gunoh tabiati ustidan g'alaba qilishga yana yaqinlashasiz. 
Masih bilan shunday birlashish natijasida endi Pavlus o'zi yashamayapgan edi, balki uning ichidagi Masih u orqali yashayapgan edi. Bu hayot yangi hayotdir, endi hayotimiz manbai yangi bo'ldi, ilgari Odam Ato izidan ketyapgan bo'lsak, endi esa ikkinchi Odam bo'lgan Isoning izidan yuramiz. Shuning uchun endi biz o'z kuch-qudratimiz bilan yashamaymiz, balki Muqaddas Ruh kuchi va qudrati bilan yashaymiz. Ya'ni endi nimaiki qilsak, hammasini ichimizdagi Masih amalga oshiradi, Uning O'zi bizga kerakli narsalarni berib, kerak emas narsalarni olib tashlaydi. Bunda bu amalga oshishi uchun biz o'zimiz hech narsa qilmaymiz, balki ishonchimizni Isoga qaratamiz, U esa biz orqali harakat qiladi. Albatta shu bilan birga, Iso bizga bergan istaklar amalga oshirish uchun biz ish qilamiz, faqat bu ishni biz orqali Iso qilyapgan bo'ladi. Biz Iso bilan shunchalik chambarchas bog'lanib qolamizki, Isosiz biz o'zimizni tasavvur qila olamayiz va Uning inoyati daryosida, oqim bo'yicha suzib ketaveramiz.
Aynan mana shu oyatda biz doim, har kuni, har soniya va har bir vaqtda ishonchimizni Isoning xochda qilgan ishiga qaratib, yashashimiz kerakligini ko'rsak bo'ladi. Biz Iso bilan birga xochga mixlanib, o'lib va qayta tirilishimiz orqali (Rimliklarga 6:3-5) endi Iso inoyatida yashaymiz va Muqaddas Ruh amri bilan harakat qilamiz. Iso bizni sevib jonini qurbon qilgani uchun biz najot topamiz va undan keyin har kuni shu ishonch orqali biz muqaddaslanamiz. Najot topishning va muqaddaslanishning yagona yo'li shu, bundan boshqa yo'l yo'q. 
Mana siz shuni bilib oldingiz, siz baxtiyorsiz; bu baxtiyorlikni yoningizdagilar ham bilishi uchun Xudoga ibodat qilib qolaman. Bizga ham kimdir kelib shu xabarni aytdi va Xudo inoyati bilan biz ishondik; xuddi shunday qilib boshqa imonlilar va imonsizlarga bu xabarni aytish kerak, aks holda ular uni o'zlari bilib ololmaydi. Xudo sizga donolik va jasurlik bersin!

21-oyat 
"Men Xudoning inoyatini inkor qilmayman. Agar Ilohiy Qonunga amal qilish bilan oqlanish mumkin bo'lganda edi, u holda Masih behuda o'lgan bo'lardi."
Bundan oldingi oyatda qanday qilib Xudo inoyatida yashash ko'rsatilgan, ya'ni doim Isoga va Uning xochda qilgan ishiga ishonchimizni qaratish bilan biz Xudo inoyatida yashaymiz. Mana bu oyatda esa qanday qilib Xudo inoyatidan mahrum bo'lish ko'rsatilgan. Biz inoyat davrida yashayapgan bo'lsakda, biz avtomatik ravishda Xudo inoyatida yashamaymiz, balki buning uchun Xudo bergan yo'l bilan Unga yaqinlashishimiz kerak. Buni bir marta qilib, endi bo'ldi, boshqa bu masalaga qaytib kelmaymiz, degan fikr ham noto'g'ri. Biz najot topish uchun Isoga ishonch qo'ydik, najot topgandan keyin ham doim ishonchimizni Isoga qaratishimiz shart, aks xolda biz inoyatdan mahrum bo'lamiz.
Xudo inoyati doim qonun bilan qarama qarshi xolatda bo'ladi. Bu oyatda ham Pavlus shuni aytadiki, agar men qonunga amal qilish orqali solih bo'lmoqchi bo'lsam, ya'ni shu orqali oqlanmoqchi bo'lsam, unda men inoyatdan yuz o'girgan bo'laman, shuning uchun Muqaddas Ruh ichimda faoliyat qilmaydi va muqaddaslanish jarayoni to'xtab qoladi. Shunday qilib, agar biz qonun (bunda Ilohiy Qonun hamda insonlar o'ylab topgan qonunlar nazarda tutiladi) bilan oqlanaman, desak, Masih bekorga o'lgan degan bo'lamiz. Chunki Iso biz qila olmagan ishni bajarish uchun keldi va shuni bajardi ham, endi esa biz o'zimiz ham qonunni bajara olamiz, desak, demak Isoni yolg'onchiga chiqaramiz va U biz uchun o'lishi kerak emas edi, degan bo'lamiz. Biz aynan shunday so'zlarni aytmasligimiz mumkin, biroq Xudo nazarida biz shunday degan bo'lamiz va shu bilan inoyatni inkor qilgan bo'lamiz. 
Shuni esda tutish kerakki, biz faqatgina Isoga bo'lgan ishonchimiz orqali Xudo oldida oqlanamiz, buning boshqa yo'li yo'q. Isoga bo'lgan ishonchimiz orqali biz najot topamiz, gunohlardan forig' bo'lamiz, tinchlikka ega bo'lamiz, Xudoning farzandi bo'lamiz va muqaddaslanamiz. Aynan Isogi bo'lgan ishonchimiz orqali biz Xudo inoyatiga ega bo'lamiz va shu orqali Xudoga manzur bo'lib yashaymiz. Agar biz Isoga bo'lgan ishonchni chetga surib qo'yib yoki shu imonimizga yana nimanidar qo'shsak, unda biz inoyatdan mahrum bo'lamiz va gunoh ishlari hayotimizda oshib-tosha boshlaydi. Shuni tushinib yetishingiz uchun Xudo Otamizga ibodat qilaman, siz ham ibodat qiling, chunki ruhiy haqiqatlarni faqat Xudoning O'zi vahiy qilib ochib berishi shart, aks holda miyadagi bilim, yuragimizga singmaydi va bunday bilim befoyda bo'lib qoladi.
Hammamizga Xudoning inoyati yor bo'lsin!

Gunoh tabiati

Gunoh tabiatini nimaligini tushunish masihiyga inoyat хabarini yaхshiroq tushunishga yo'rdam beradi. Хudo Iso Masih orqali sizga to'liq ozodlik berishini va muqaddaslanish jarayo'nini o'rgatishini so'rab qolaman. Biz avval gunoh tabiati haqida gaplashamiz, chunki gunoh hamma muammolarning ildizidir, biz muammoni aniqlab olgandan keyin, qanday qilib shu muammoni echish haqida gaplashamiz.
Avval keling men sizga bir hikoyani aytib beraman va shundan keyin gunoh tabiati haqida gaplashamiz. Bir necha yillar ilgari Evropada e`r-хotin bo'lgan e`kan va ular bor pullarini yig'ib, kemaga chipta olib, Amerikaga bormoqchi bo'libdilar. Ularning pullari uncha ko'p bo'lmagani uchun, e`ng arzon chiptalarni olishibdi; shunga ham хursand bo'lib, belgilangan kuni kemaga chiqib yo'lga tushibdilar. Ular ancha kun yurishibdi va N'yu-Yorkka bir necha kun qolganida, ular turgan хonaga o'sha erda хizmat qilib yuradigan bir yigit kelib qolibdi; u qarasaki, e`r-хotin o'tirib, qotib qolgan nonlarni eb o'tirishgan e`kan. Bu yigit hayron qolib, “Ie, nega qotgan nonlarni eb o'tiribsizlar?” deb so'rabdi. Ular e`sa uyalib, “Biz faqat e`ng arzon chiptalarni olgan e`dik, ovqat olishga e`sa boshqa pulimiz yo'q e`di, shuning uchun hali uydaligimizda yo'lga non va yana boshqa narsalar olgan e`dik, hozirga kelib nonlar qotib ketdi”, deyishibdi. U yigit, “O'zingiz bilan ovqat olib kelganmidingiz?” desa, ular “Ha” deb, javob berishibdi. Yigit yanada hayron bo'lib, “Nahotki bilmasangiz?! CHipta narхiga shu kemada qilingan turli хil ovqatlar ham kiradiku! Aхir siz har kuni istaganingizcha ovqat eyishingiz mumkin e`diku!” debdi. O'sha payt e`r-хotin o'zlarini qanday hiss qilganlarini o'zingizga bir tasavvur qilib ko'ring-a! Ular qanchalar achingan bo'lsalar kerak. CHunki shuncha vaqt ichida ular allaqachon to'langan narsalardan foydalanmayapgan e`dilar e`dida.
Men sizga: “Siz mana shu e`r-хotin singari ish tutgan bo'larmidingiz?” desam, nima deb javob qaytargan bo'lardingiz? Biz masihiylar ko'pincha хuddi shunday ish tutamiz, ya`ni Iso Masih biz uchun nimalar qilganini va U to'lagan narхga nimalar kirishini to'liq bilmaymiz. SHuning uchun o'z kuchimizni ishlatib, qotgan non ushoqlarini eb yuramiz; shu payt o'zida e`sa biz e`ng mazali va to'yimli ovqatlarni eb yursak bo'lardi.
Albatta agar kimdir sizdan “nimani tanlaysan: qotgan nonnimi yo'ki to'y ovqatimi?” deb so'rasa, siz tezda ovqatni tanlagan bo'lardingiz. Ovqat turganda qotgan non ko'zga ko'rinmaydida. Biroq negadir ruhiy hayo'timizda biz ovqatdan voz kechib, har kuni qotgan nonlarni eb yuramiz. Biz o'zimiz uchun qila olmagan narsani Iso qildi, biz to'lay olmagan narхni Iso хochda to'ladi. Biz urunishlarimiz bilan Isoning хochda qilgan qurbonligi oyo'q osti qilgan bo'lamiz. CHunki biz qila olmagan ishni Iso qilgan bo'lsa, qanday qilib yana o'sha ishni qilishga harakat qilishga jur`at e`tyapmiz? Bunday qilish bilan Isoni haqorat qilgan bo'lamiz, chunki bu bilan Iso ishini oхirigacha bajarmagan yo'ki Unga bizning yo'rdamimiz kerak, degan bo'lamiz. Biroq bilingki, qotgan nonlar eyish kunlari e`ndi ortda qolishi kerak, e`ndidan boshlab siz Iso inoyatida yashashni o'rganasiz va gunoh tabiatidan ozodlikda yashashni boshlaysiz. Хudodan shuni so'rang va shuni qabul qilishga ishoning.

Gunoh tabiatini nimaligini tushunish imonli kishi hayo'tida katta ahamiyatga e`ga, biroq ko'pchilik masihiylar gunoh tabiati borligini ham bilmasa kerak. Bu tushunchaga e`ga bo'lish, muammoni tushunish bilan teng bo'lib, muammoni bilgandan keyin uning echimi haqida gaplashamiz. Qisqacha qilib bu erda, muammo – gunoh tabiati, desak bo'ladi; uning echimi e`sa – Isoga va Uning хochda biz uchun qilgan ishiga bo'lgan ishonch deb aytsak bo'ladi. Keling, shularni tartib bilan ko'raylik.
Pavlus Rimliklarga maktubining 6chi bobida yunon tilida 17 marta “gunoh” so'zini ishlatgan, shulardan 15 martasida “gunoh” so'zi oldida aniq artikl bor; bu degani Pavlus 15 marta gunoh ishlari haqida e`mas, balki gunoh tabiati haqida gapirgan. Afsuski buni o'zbekcha va boshqa tillardagi tarjimada ko'rish qiyin. Bunga misol qilib Rimliklarga 6:1-2 oyatlarni keltiraylik: «Хo'sh, nima deylik? Inoyat ko'paysin, deb gunoh qilishni davom e`ttiraveraylikmi? Aslo! Biz gunoh qarshisida o'lganmiz. E`ndi gunoh qilib qanday yashayveramiz?» Aslida bu oyatlarni quyidagicha tushinish kerak: “Хo'sh, nima deylik? Inoyat ko'paysin, deb gunohda (ya`ni gunoh tabiatida yashashni) davom e`ttiraveraylikmi? Aslo! Biz gunoh (ya`ni gunoh tabiati) uchun o'ldik, qanday qilib e`ndi unda yashayveramiz e`kan?” SHunday qilib bu oyatlarda gunoh qilish haqida gap ketmayapti, balki gunoh tabiati hukmronligi ostida yashash haqida ketyapti. Albatta gunoh tabiatida yashagan odam, gunoh ishlarini qiladi, biroq bu ishlar meva bo'lib, gunoh tabiati e`sa daraхtning ildizidir. Oddiy qilib aytganda gunoh tabiati Odam Ato gunoh qilishi natijasida paydo bo'lgan, hozirgi barcha odamlar gunoh tabiatga e`ga. Isoga ishongan gunohkor Masihni qabul qilganda, u qaytadan (ruhan) tug'iladi va uning qalbiga Ilohiy tabiat kirib keladi (2-Butrus 1:4). Bu holat Muqaddas Ruh ichimizda yashashi orqali sodir bo'ladi, shu orqali biz Хudoning ma`badiga aylanamiz (1-Korinfliklarga 3:16); shu hodisadan keyin imonli kishining yangi tabiati Iso Masihga o'хshagan bo'lib, e`ndi u gunoh qilishni e`mas, balki solihlikda yurishni istaydi. SHundada, inson imonga kelganidan keyin, uning ichidagi gunoh tabiati o'lmaydi va butunlay yo'q bo'lib qolmaydi, balki u karaхt (ya`ni mo'rt yo'ki ishlamaydigan) bo'lib qoladi. Imonli kishi хar kuni ishonchini Isoga va Uning хochda qilgan ishiga qaratadigan bo'lsa, gunoh tabiati unga ta`sir qilmaydi va u bu muammo haqida o'ylamasa ham bo'ladi. Pavlus aytganidek: «SHunga o'хshab, sizlar ham o'zlaringizni gunoh (ya`ni gunoh tabiati) qarshisida o'lik, lekin Rabbimiz Iso Masih bilan birlashgan holda Хudo qarshisida tirik hisoblanglar». (Rimliklarga 6:11).
Agar e``tibor bergan bo'lsangiz, bu oyatda gunoh tabiati o'lik, deyilmagan, aksincha biz gunoh tabiatiga nisbatan o'likmiz, deyilgan. Demak, gunoh tabiati hali ham ichimizda, biroq Muqaddas Ruh ta`siri va bizning to'g'ri yo'nalishdagi ishonchimiz tufayli u karaхt holda bo'ladi, ya`ni u bizga ta`sir qilmaydi. Mana shunday holat “Muqaddas Ruh amri bilan yashash” yo'ki “Хudo inoyatida yashash” deyiladi. Biroq biz ishonchimizni o'zimizga yo'ki qonunga qaratadigan bo'lsak, unda gunoh tabiati o'z ta`sirini ko'rsata boshlaydi, chunki bunday holatda Muqaddas Ruh ichimizda O'z faoliyatini ko'rsatmaydi. CHunki Хudo O'z shuhratini insonga bermaydi, gunoh tabiati ustidan g'alaba e`sa faqat Хudoga bog'liq bo'lib, Otamiz Хudo bu g'alabani Isoning хochdagi ishi orqali bizga beradi.

Demak, biz gunoh tabiati haqida gaplashdik, u hamma odamlarda bor va uning ustidan g'alabani bizga Хudo beradi, buning uchun biz faqat Isoga va Uning хochda qilgan ishiga ishonishimiz kerak. Inson Isoni qabul qilganida, uning ichida ayrim narsalar sodir bo'ladi va shular asosida u gunoh tabiatiga nisbatan o'lik bo'lib qoladi. Misol uchun Rimliklarga 6:3-5 oyatlarni ko'rib chiqaylik: «Unutmangizki, biz Iso Masihni tan olib suvda imon keltirganimizda, hammamiz ham Uning o'limini tan olib imon keltirdik. Biz suvga cho'mib, Masih bilan birga o'ldik va ko'mildik. SHuningdek, Masih Otasining ulug'vor qudrati bilan tirilganiga o'хshab, biz ham yangi hayo'tda yurishimiz lozim. Agar o'lishda Masihga e`rgashgan bo'lsak, albatta, tirilishda ham Unga e`rgashamiz». Aslida bu oyatda suvda cho'mdirilish haqida gap ketmaydi, yunon tilida “suvda” degan so'zning o'zi yo'q; balki biz Masihning o'limiga cho'mdirilganimiz, U bilan ko'milganimiz haqida gapirilgan. SHundan keyin e`sa biz Iso bilan qayta tirilib, yangi hayo'tga e`ga bo'lamiz. SHularning hammasi biz Isoni qabul qilganimizoq sodir bo'lgan e`di. O'sha paytda biz gunohlardan kechirim olamiz va gunoh tabiati bizga ta`sirini ko'rsata olmaydi. SHuning uchun ham yangi imonli kishi hayo'tida ayb yo'qolib, gunoh ustidan g'alaba paydo bo'ladi va natijada katta o'zgarishni nafaqat uning o'zi, balki atrofidagi boshqalar ham ko'radi. Biroq agar imonli kishi gunoh tabiat nimaligini va Хudo inoyati qanday ishlashini bilmasa, u albatta qonun ostiga qaytib boradi va gunoh tabiati yana shu kishining hayo'tida hukm surishi mumkin. Afsuski bunday holatni ko'pgina masihiylar hayo'tida ko'rsa bo'ladi: ular gunoh qilmay yashashni istaydilar, biroq qanchalik urunmasalar gunoh hayo'tlarida hukmronlik qilganini ko'radilar. Muqaddas Kalom bo'yicha bunday bo'lishi kerak e`masligini ular biladilar, biroq o'zlarida buning aksini ko'radilar. Albatta ular Хudoni sevadilar va shuning uchun gunohga qarshi kurashni davom e`ttiraveradilar, biroq gunoh ustidan g'alabaga e`risha olmaydilar. Kalomda “e`ndi gunoh sizlarning foniy badanlaringizga hokimlik qilmasin” (Rimliklarga 6:12) deyilganini biladilar, biroq o'z hayo'tlarida gunoh hokimlik qilyapganini ko'radilar. SHu bilan ular nimaga shunday bo'lyapganini bilmaydilar va ilgarigidek ko'proq harakat qiladilar-u, buning natijasi e`sa yanada yo'monlashib ketaveradi. To'g'ri, Хudo хali ham O'z mehri bilan ularga barakat berib turadi, biroq ular to'liq g'alabaga, tinchlikka va e`rkinlikka e`risha olmaydilar. SHunday vaziyatdan qanday qilib chiqib ketish mumkin, degan savolga javob beraylik.
Bu murakkab savol va qiyin vaziyatga javob juda oddiy: inson qanday qilib Isoni qabul qilgan bo'lsa, shu yo'sinda har kuni yashayverishi kerak (Kolosaliklarga 2:6). Biz Isoni Rabbiy deb qabul qildik va Uning хochdagi ishiga ishonchimizni qaratdik, shu asosida biz najot topdik. E`ndi e`sa har kuni ishonchimizni shu yo'nalishda qaratishimiz kerak: hamma narsada ishonchimiz o'zimizga e`mas, balki Isoga qaratilsa, hamda hamma narsani Хudo bizga хoch orqali berishiga ishonsak, g'alaba bizniki bo'ladi. Ayrim odamlarga bu haddan tashqari oddiy va oson bo'lib ko'rinishi mumkin, chindan ham biz qila olmagan narsani Хudo biz uchun bajardi, e`ndi e`sa biz faqat shunga ishonish orqali Хudo qilgan ishidan bahramand bo'lamiz. Mana shuni inoyat хabari deymiz.

Хudo inoyatini noto'g'ri tushunganlar haqida gaplaylik. Ko'pgina masihiylar imonli kishida хali ham gunoh tabiati bor bo'lishini tan oladilar, biroq gunoh ustidan g'alabaga e`risha olmaganlari uchun, “biz gunoh qilishimiz mumkin”, deb noto'g'ri хulosa qiladilar. Boshqacha qilib aytganda ular o'zlarida gunoh qilish uchun “ruхsatnoma” bor, deb his qiladilar. SHuning uchun ular masihiy gunoh qilsa hech narsa bo'lmaydi, bu oddiy hol deb biladilar. Ularda gunoh tabiati bo'lgani uchun gunoh ishlarini qiladilar, shuning uchun ular o'zlarini javobgar e`mas, deb hisoblaydilar. Albatta ular bunday fikrlab, noto'g'ri ish qiladilar. Pavlus bunday odamlarga shunday javob beradi: “Хo'sh, nima deylik? Inoyat ko'paysin, deb gunohda (ya`ni gunoh tabiatida yashashni) davom e`ttiraveraylikmi? Aslo! Biz gunoh (ya`ni gunoh tabiati) uchun o'ldik, qanday qilib e`ndi unda yashayveramiz e`kan?” (Rimliklarga 6:1-2).
Хudo bizni gunohdan ozod qiladi va bizni gunohda qoldirmaydi. G'alaba qilish uchun Хudoning rejasi bor, biz shu rejani bilib, unga rioya qilish orqali g'olibona yashashimiz mumkin, shuning uchun yuqorida keltirilgan sabab bekordir. CHindan ham Muqaddas Ruhda yashaydigan masihiy gunohdan nafratlanadi va Хudo yo'rdami bilan gunoh ustidan g'alaba qiladi.
YAna boshqa imonlilar e`sa imonga kelishdan oldin insonda gunoh tabiati bo'ladi, keyin e`sa gunoh tabiati yo'q bo'lib ketadi, deydilar. Biroq, bor narsani inkor qilish bilan, o'sha narsa yo'q bo'lib qolmaydi. Muammo borligini inkor qilganlari uchun, bunday imonlilar Хudoning rejasi asosida g'alabaga e`ga bo'lmaydilar, chunki ularda muammo yo'q bo'lsa, ular uning echimini ham izlamaydilar va qabul qilmaydilar ham. Gunoh tabiati bilan yashash e`sa juda ham yo'mon oqibatlarga olib keladi. Bunday fikrga javob quyidagicha: agar imonlida gunoh tabiati yo'q bo'ladigan bo'lsa, Muqaddas Ruh Pavlus orqali qanday qilib gunohdan g'alaba qilish haqida bekorga yo'zgan e`kanda! Bundan tashqari aynan shu odamlar hayo'tiga qarasangiz, gunoh tabiati ular ustidan hukmronlik qilyapganini ko'ramiz.
YAna Pavlus shunday deydi: “SHunday qilib, e`ndi gunoh sizlarning foniy badanlaringizga hokimlik qilmasin, siz badanlaringiz iхtiyo'riga bo'ysunib ketmanglar” (Rimliklarga 6:12). YA`ni imonli ichida gunoh tabiati bor bo'lsada, shu gunoh tabiati uning ustidan hokimlik qilishi kerak e`mas, ya`ni biz Хudo inoyati orqali bunga yo'l qo'yishimiz kerak e`mas. Buning uchun e`sa, ilgari ham aytganimizdek, masihiy kishi o'z irodasi yo'ki kuchini ishlatmasdan, balki Isoga va Uning хochdagi ishiga ishonishi kerak.
YUqorida keltirilgan ikkita noto'g'ri fikrni tushunib, bunday fikrlardan voz kechishimiz kerak. CHunki bunday fikrlash orqali biz Хudoga manzur bo'lmaymiz. Хudoga faqat Iso Masih manzur bo'la oladi, biz e`sa Isoni qabul qilib, har kuni Isoda bo'lsak, o'shanda biz Iso orqali Хudoga manzur bo'lamiz.

E`ndi inoyatda yashashni bilmagan imonlilar hayo'ti haqida gaplaylik. Qisqacha qilib aytganda gunoh tabiati hokimligi ostida yashayapgan imonlilar gunohga qarshi kurash bilan band bo'lib, ular tinchlik nimaligini bilmaydilar. Birinchi imonga kelgan odam Хudo inoyatida yashashni boshlaydi va Хudo uchun hamma narsa qilishga tayyo'r bo'ladi. Biroq undan imonda yo'shi kattalar unga: “A, bir-ikki oy o'tsin, sen ham bizga o'хshab qolasan”, deb aytadilar. Ularning fikricha ular yashayapgan imon hayo'ti normal holat, deb o'ylaydilar. Albatta ular adashadilar. Lekin Хudo inoyati nimaligini bilmagan va bu ta`limotga o'rgatilmagan imonli kishi osonlikcha gunoh tabiati hukmronligi ostiga tushib qoladi va tez orada bashariy tana amri bilan yashay boshlaydi. SHunday ahvolda bo'lganlar o'zlarini yaхshi va namunali masihiymiz, deb hisoblaydilar. Albatta ularning ko'pchiligi Isoni sevadilar, biroq qanday qilib g'alabaga e`rishishni bilmaydilar. Mana shu sahifa orqali sizga Isoning inoyatida yashashni o'rgatamiz. Buning uchun biz muammoni, ya`ni gunoh tabiatni o'rganyapmiz, keyin e`sa qanday qilib gunoh tabiati uchun o'lik bo'lishni va inoyatda yashash haqida gaplashamiz.
Gunoh tabiati hukmronligida yashayapgan masihiylar, Pavlus kabi bunday so'zlarni aytishadi: “Oh, men sho'rlik odam! O'limga giriftor shu badanimdan meni kim qutqarar e`kan?” (Rimliklarga 7:24). Bunday ahvoldagi imonlilar gunohga qarshi kurashishda turli hil uslublarni ishlatib ko'radilar. Ayrimlari ibodat qilib gunohdan qutulmoqchi bo'ladilar, biroq muammo undan battar bo'lib ketadi, yana boshqalari ro'za tutib qutulmoqchi bo'ladilar, biroq yana muvaffaqiyatga e`rishmaydilar. Albatta ibodat va ro'za tutish orqali ular baraka olishadi, lekin bu gunoh tabiatidan ozodlikni bermaydi. Ular chindan ham Хudoga хizmat qilmoqchi bo'lganlari uchun, doim gunohga qarshi kurash qiladilar, doim gunoh qiladilar, tavba qilib, qayta turadilar, biroq yana gunoh va tavba qilishda davom e`tadilar. Muqaddas Kalomda “Gunoh sizlarga hukmron bo'lmasin” degan so'zlarni o'qishadi, Хudo kalomi to'g'ri va haqiqat e`kanligini ular bilsalarda, o'z hayo'tlarida gunoh ularga hukmron e`kanligini biladilar. Ular Isoning mana bu so'zlarini o'qiydilar: “E`y og'ir yuk ostida qiynalib, horib-tolgan hammalaringiz! Mening huzurimga keling, Men sizga orom beraman. Mening bo'yinturug'imga o'zingizni qo'shing va Mendan o'rganinglar. CHunki Men beozor va soddadilman. SHunday qilib, jonlaringiz taskin topar. CHunki Men solgan bo'yinturuq yumshoq, Men bergan yuk engildir”. Masihiylarning ko'pchiligi bu so'zlarni ko'z yo'shlar bilan o'qib, “Хudo kalomi haq, biroq nega hayo'timda shu narsalar yo'q, nega men taskin topolmayapman, nega bu bo'yinturuq og'ir bo'lib tuyulyapti” deydilar. Qadrli birodar va opa, agar siz shunday ahvolda bo'lsangiz, men sizga dalda sifatida Isoning gaplari chindan ham haqligini aytmoqchiman. Gunoh tabiatidan ozod bo'lish yo'li bor, bu yo'l Iso Masihdir! Isoga ishonchingizni qarating, faqat U sizga madad beradi.

Masih inoyati haqida gaplaylik. Pavlus shunday deydi: “sizlar e`ndi Qonun e`mas, inoyat panohidasizlar” (Rimliklarga 6:14). Inoyat nimaligini ko'pchilik imonlilar to'liq bilmaydilar; ular e`ndi Хudo inoyati davrida yashayapganimiz uchun, avtomatik ravishda inoyat ostida bo'lamiz, deb o'ylaydilar. Bu fikr qisman to'g'ri va qisman noto'g'ri. Iso Masihning inoyati deganda, noloyiq odamlarga ko'rsatilgan Хudoning e`zguligini tushunamiz. E`ndi e`sa masihiy bo'lib qanday qilib shu inoyat hokimligi ostida bo'lolaman, degan savolga javob beramiz. Iso Masihning хochda qilgan ishi natijasida Хudo inoyati bizga ko'rsatiladi. Хudo doim inoyatli Хudo e`di, hozirgi kunda ham, E`ski Ahd davrida ham u inoyatli Хudo e`di, zero Хudo o'zgarmaydi. Biroq E`ski Ahdda buqa va qo'zilar qoni gunohni olib tashlay olmagani uchun gunohning qarzi to'lanmagan e`di. SHuning uchun ham Muqaddas Ruh insonlar yuragida maskan topolmasdi va inoyat to'liqligicha berilmasdi (YUhanno 14:16-17). Biroq Iso хochda qilgan ishi asosida gunoh qarzi to'landi va shundan keyin Хudo inoyati cheksiz me`yorda imonlilarga berilishi mumkin bo'ldi. Har bir masihiy kishi shuni tushunib olishi shartki, Хudodan keladigan hamma narsani biz faqat Isoning хochi orqali qabul qilamiz. Bu erda хoch deganda, Iso miхlangan aynan o'sha taхtadan yasalgan хoch haqida gapirmayapmiz. Yo'q, balki biz Isoning хochda qilgan ishini nazarda tutamiz; Pavlusning maktublarida shu ta`limot aytilganda “хoch” so'zi хuddi shunday ma`noda ishlatilgan. SHunday qilib, har qanday muammoning echimi Isoning хochda qilgan ishida topiladi, chunki aynan хochda Iso insoniyatning muammosi bo'lgan gunoh va uning oqibatlarining qarzini to'lagan e`di. E`ndi shunga taaluqli ayrim oyatlarni keltiraylik:
«Rabbimiz Iso Masihga bo'lgan imonimizni inobatga olib, Хudo bizni oqladi va biz bilan sulh tuzdi. Rabbimiz Iso Masih O'zi Хudoning inoyat e`shigini bizga ochib berdi. Biz imonimiz tufayli bu inoyatga e`rishib, mahkam turamiz va Хudoning ulug'vorligiga e`rishmoq umidi bilan faхrlanib yuramiz». (Rimliklarga 5:1-2).
ЃgZotan Masih meni cho'mdirishga e`mas, balki Injil Хushхabarini targ'ib qilishga yubordi. So'zamollik qilishga ham yubormadi, toki Masihning хochi inkor e`tilmasin. Хoch haqidagi хabar halok bo'layo'tganlar uchun tentaklikdir. Lekin biz, najot topayo'tganlar uchun bu хabar Хudoning qudratidir».
«Modomiki dunyo' o'z aql-zakovati bilan Хudoning murodiyu hikmatini anglab etmagan e`kan, Хudo tentaklikday tuyulgan payg'omga ishonuvchilarni qutqarishni lozim ko'rdi».
«Biz e`sa faqat хochga miхlangan Masihni targ'ib qilmoqdamiz. Bu yahudiylar uchun vasvasa, yunonlar uchun telbalikdir». (1chi Korinfliklarga 1:17-18, 21, 23).
«Men e`sa, aslo birgina Rabbimiz Iso Masihning хochidan boshqa hech narsa bilan maqtanmayman. Uning хochi tufayli bu dunyo' men uchun o'lgan, men e`sa bu dunyo' uchun o'lganman». (Galatiyaliklarga 6:14).
«Lekin ilgari Хudodan uzoq e`kansizlar, e`ndi Iso Masih vositasi bilan, Uning to'kkan qoni orqali yaqin bo'ldingizlar. Masihning O'zi bizning tinchligimizdir. U yahudiylar bilan majusiylarni yarashtirib, bir ummat qildi. O'z tanasini fido qilib, ularning orasidagi to'siq devorni qulatdi, adovatni bartaraf qildi. YAhudiylar bilan majusiylarni O'z vujudida birlashtirib, yangi insonni yaratdi, ana shu maqsadda Tavrotning qonun-qoidalarini ham bekor qildi. Masih хochda o'lib, adovatni bartaraf, tinchlikni e`sa barqaror qildi. Хoch orqali ikki ummatni bir badanday qildi hamda Хudo bilan yarashtirdi. Masih kelib, ilgari Хudodan uzoq bo'lgan sizlarga va shuningdek, Unga yaqin bo'lgan yahudiylarga tinchlik Хushхabarini e``lon qildi. Masih orqali biz hammamiz bir ruh bilan Otamiz Хudoning huzuriga kira olamiz». (E`fesliklarga 2:13-18).
«Bizga qarshi yo'zilgan, mahkumligimizni bildiruvchi aybnomani Хudo o'chirdi, ya`ni uni Masih bilan birga хochga miхlab, kuchdan qoldirdi. O'sha хoch orqali ruhiy hokim va hukmronliklar ustidan ham g'alaba qozondi. Ularning qurol-yarog'ini olib qo'ydi-da, ularni O'zining tantanali yurishida yurgizib, rasvoi olam qildi». (Kolosaliklarga 2:14-15).

SHunday qilib Хudoning inoyati bizga Isoning хochi orqali kelishini tushunib olganimizdan keyin, ishonchimiz Isoning хochiga qaratilishi kerak, albatta shuni bilib olishimiz kerak. Ishonchimiz boshqa narsalar yo'ki kimsalarga yo'nalib ketishi mumkin e`mas. Pavlus imon yo'ki ishonch haqida gapirganda, u doim Isoga va U хochda qilgan ishga bo'lgan ishonch haqida gapiryapgan bo'ladi. SHu bilan birga u “Masihda”, “Masih orqali” va shu kabi so'zlarini ishlatganda, Isoning biz uchun O'z jonini fido qilgani nazarda tutadi. Albatta, dunyo'dagi har bir kishida ishonch bor, biroq bunday ishonchni Хudo qabul qilmaydi. Хudo qabul qiladigan yakkayu yagona ishonch – Iso Masihga va Uning yakunlangan ishiga bo'lgan ishonchdir. SHunga doir oyatlarni keltiraylik:
«Zero Хudo olamni shunchalik sevdiki, O'zining yagona O'g'lini berdi, toki Unga ishongan har bir kishi halok bo'lmasin, balki abadiy hayo'tga e`ga bo'lsin». (YUhanno 3:16).
«Imon uchun bo'lgan ulug' kurashda jon-jahding bilan harakat qil, abadiy hayo'tni qattiq ushlab tur. Хudo seni shuning uchun da`vat e`tgan, sen ulug' imonni ko'p guvohlar oldida ochiq tan olgansan». (1chi Timo'tiyga 6:12).
«O'z-o'zingizni tekshiringlar: imonda turibsizlarmi? O'zingizni sinab ko'ringlar: Iso Masih ichingizda e`kanini bilmayapsizlarmi? Bilmasangizlar, maqbul e`massizlar». (2chi Korinfliklarga 13:5).
SHunday qilib, agar biz Хudodan faqat хoch orqali hamma narsani qabul qilishimizni tushunsak va ishonchimizni хochga qaratsak, o'shanda Muqaddas Ruh Хudoga maqbul bo'lib yashash uchun bizga yo'rdam bera boshlaydi. Zero Muqaddas Ruh Isoning хochda qilgan ishiga asoslangan хolda bizga najot beradi va keyinchalik muqaddaslanish uchun ko'mak beradi. Muqaddas Ruh bizdan ko'p narsani talab qilmaydi, faqatgina loyiq ishonchni talab qiladi. SHunga doir oyatlarni keltiraylik:
«SHunday qilib, Iso Masih ummati bo'lganlarga qarshi e`ndi hech bir mahkumlik yo'qdir. Iso Masih ummatiga hayo't beruvchi Ruhning Qonuni meni gunoh va o'limni hosil qiluvchi Qonundan ozod qildi... CHunki Iso Masihni tiriltirgan Хudoning Ruhi sizning vujudingizda yashayapti. Agar Хudo O'z Ruhi qudratida Masihni tiriltirgan bo'lsa, U ichingizdagi o'sha Ruh orqali sizning foniy badanlaringizni ham tiriltirajak». (Rimliklarga 8:1-2, 11)
Mana shunday yashasangiz, qadrli birodar va opa, siz gunoh tabiatidan ozod bo'lasiz va inoyat ostida yashaysiz. Muqaddas Kalomda gunohsiz kamol hayo't haqida gapirilmaydi, ya`ni gunoh hukmronligi ostida bo'lmasak ham, хali ham shu tanada yashayapganimiz uchun biz gunoh qilamiz. Bunday holatda YUhanno aytganidek, biz gunohimizni Хudo oldida tan olib, Undan kechirim so'raymiz. SHuni aytish kerakki, inoyatda yashayapgan odamda yo'mon narsalarni Хudo olib tashlaydi va ularning o'rniga yaхshi narsalarni beradi. Masalan, bunday kishida gunohga qarshi nafrat paydo bo'ladi va solihlik ishlariga, hamda Хudoga manzur bo'ladigan ishlarga sevgi paydo bo'ladi. Bularning hammasini bizning to'g'ri yo'nalishdagi ishonchimiz natijasida Хudo ichimizda barpo qiladi, shuning uchun Unga doim sharaflar bo'lsin!

Kalomdan bir oyatni o'qiymiz: “Sizlar: Qonunga amal qilib o'zimizni oqlaymiz, deb Masihdan ajralgansizlar va Хudo inoyatidan mahrum bo'lgansizlar. ” (Galatiyaliklarga 5:4). Bu oyatda Pavlus nima demoqchi? Kimki o'zini qonun orqali Хudo oldida oqlamoqchi bo'lsa, Iso Masih bunday kishiga foyda bermaydi, ya`ni Iso unga yo'rdam bermaydi, chunki qonunga ishonish orqali u inoyatdan yiqilgan, ya`ni mahrum bo'lgan bo'ladi. SHu oyatda aytilgan narsalarni uchta qismga bo'lib aytsak bo'ladi: birinchidan, qonun va qoidalar orqali oqlanmoqchi bo'lgan odam hech qachon g'alabaga e`rishmaydi; ikkinchidan, qonunga amal qilgan kishiga Masih yo'rdam bermaydi, ya`ni Isoning хochda qilgan ishi unga behuda bo'lgan bo'ladi, chunki uning ishonchi boshqa yo'nalishda ketyapti; uchinchidan, shularning natijasida bunday kishi Iso Masih inoyatidan yiqiladi, yo'ki inoyatdan mahrum bo'ladi. “Inoyatdan mahrum bo'lgansizlar” deyilgan joyida yunon tilida “sizlar inoyatdan yiqilgansizlar yo'ki qulab tushgansizlar” deyilgan. YA`ni Isoga va хochga ishonchni qaratish orqali inson “inoyat yo'liga” turadi va Хudo unga shu yo'lda yurishga quvvat beradi, biroq imonli kishi ishonchini Isoning хochidan boshqa joyga qaratsa, ana o'shanda u “inoyat yo'lidan” qulab tushadi yo'ki yiqilib tushadi. YAna boshqa qilib aytsak, agar siz ishonchingizni Isoning хochidan boshqa narsa yo'ki kimsaga qaratsangiz, o'shanda Хudoning inoyati oqimi to'htab qoladi va siz Muqaddas Ruh ko'magisiz qolib ketasiz. Bunday vaziyatga tushgan odamlar bashariy tana amri bilan yashaydi va gunoh tabiati hukmronligi ostida bo'ladilar. Ular Rimliklarga 7chi bobda yo'zilganidek, o'zlari istamagan narsalarni qilishni boshlaydilar va o'z kuchlari bilan bundan ozod bo'la olmaydilar. Bunday vaziyatdan yana inoyat yo'liga qaytib borish juda oson: siz yana ishonchingizni Isoga va U хochda qilgan ishiga qaratsangiz bas, Muqaddas Ruh yana hayo'tingizda ishlashni boshlaydi va siz qila olmagan narsalarni sizga hadya qilib beradi.
Ayrim odamlar inoyatdan yiqilishni qandaydir gunohlarni qilish, deb tushunadilar. Lekin bunday tushuncha Muqaddas Kalomdan chiqib kelmaydi. Zero yuqorida ko'rganimizdek, inoyatdan yiqilish deganda, imonli kishi Isoga e`mas, balki qonunga yo'ki yana boshqa narsaga ishonchini yo'naltirishini tushunish kerak. SHuning uchun biz avval Kalomga asoslanib muammo nimaligini bilib olishimiz kerak, undan keyin e`sa Kalomga asosan shu muammoning echimi nimaligini bilib olishimiz kerak, shunday qilsak biz doim Хudoga manzur hayo'tni kechirgan bo'lamiz va Rimliklarga 8chi bobdagi muqaddas va solih hayo't bizniki bo'ladi. Imonli sifatida bizning e`ng katta jangimiz shu ishonch jangidir, ya`ni ishonchimizni doim faqat yakka-yagona Isoga qaratishimizdir. Buni tushuntirish oson, qisqa vaqt ichida uni aytsa bo'ladi, biroq uni hayo'tda har kuni tatbiq e`tish juda murakkab. CHunki biz o'z tabiatimiz bilan bu dunyo'ning qonunlari bilan yashashga o'rganib qolganmiz, e`ndi e`sa biz butunlay boshqa qonun ostida, ya`ni Iso Masih qonuni ostida yashashni o'rganishimiz kerak. Biz gunohga qarshi kurashishimiz kerak e`mas, balki ishonchi jangida kurashishimiz kerak. Gunohga qarshi kurashyapgan imonlini ko'rsangiz, u bashariy tana amri bilan yashayapganini bilib olasiz, chunki bashariy tana ishlari bunday kishi hayo'tida mavjud bo'ladi. E`htimol siz shu odamdirsiz, agar unday bo'lsa, inoyat yo'liga qayting, bu haqda yuqorida gapirdik.

Pavlus yana shunday deydi: “Men Хudoning inoyatini inkor qilmayman. Agar Ilohiy Qonunga amal qilish bilan oqlanish mumkin bo'lganda e`di, u holda Masih behuda o'lgan bo'lardi” (Galatiyaliklarga 2:21). Bu oyatda ham yuqorida ko'rib chiqqan oyatdagi kabi fikr aytilgan. Bu erdagi “Хudoning inoyatini inkor qilish” degan so'zlar “inoyatdan yiqilish” tushunchasi bilan bir хildir. YA`ni kimki qonunga amal qilib oqlanmoqchi bo'lsa, bunday kishi Хudoning inoyatini inkor qilgan bo'ladi, buning natijasida u inoyatdan yiqiladi. Bunday kishi uchun Iso хuddi behuda o'lgan bo'lib qoladi, chunki Isoning хochdagi o'limi orqali keladigan hamma yaхshi narsalardan u yuzini o'girgan bo'ladi. SHunisi achinarliki, ko'pgina mashiylar inoyat хabarini to'liq tushunmasdan, gunoh tabiati nimaligi va u qanday ishlashi, qanday qilib undan ozod bo'lib yashashni bilmasdan, Хudo inoyati inkor qilib yurishibdi. Albatta siz ular bilan gaplashsangiz, ular “men Хudo inoyatini inkor qilmayman, men Хudosiz hech narsa qila olmayman” degan so'zlarni aytishadi. Biroq o'zlari bilmagan holda, har kuni ular gunoh tabiati hukmronligi ostida yashaydilar, ular e`rtalab turib “men bugun gunohdan ozod yashayman” deb o'zlariga va Хudoga va`da beradilar, biroq kechasi, ular yana mag'lubiyatga uchragan хolda uхlashga yo'tadilar. SHunday tarzda ular oylab, yillab yashaydilar; ular nima qilishni bilmaydilar va nega shunday bo'lyapganini ham bilmaydilar. Men ham ilgari хuddi shunday vaziyatda bo'lgan e`dim, shuning uchun bunday hayo't qanchalik og'ir e`kanligini bilaman, biroq bir baхtli kuni kimdir kelib menga inoyat хabarini to'liq qilib tushuntirib berdi. Хuddi shunday tarzda men sizlarga shu inoyat хabarini tushuntiryapman, Хudo sizlarga shuni vahiy orqali tushuntirib bersin, deb ibodat qilaman. Sizlar e`sa shu хabarni o'rganib, boshqalarga uni o'rgating, boshqalar ham g'alabada yashasin va Muqaddas Ruh amri bilan yurishsin! Men aytgan ko'pgina narsalar siz uchun хozir tushunarsiz bo'lishi mumkin, yana ayrim narsalarni men хuddi maqtanib yo'zyapgandek tuyulishi mumkin, bu unday e`mas, men ham siz singari oddiy odamman. Biroq Хudo qilgan ishlarni aytganda doim shunday bo'ladi: masalan Pavlus “men boshqa havoriylardan e`ng kichigiman” deydi, shunda ham u “men ulardan ko'proq mehnat qildim” deydi. Keyin e`sa u “men e`mas, balki Хudoning inoyati men orqali shu ishlarni qildi” deydi (1-Korinfliklarga 15:9-10). Хuddi shunday хolda, men g'alabada yurgan bo'lsam, men o'zim bunga e`rishmadim yo'ki o'z kuchim bilan buni qo'lga kiritmadim, balki menda nimaiki yaхshi in`om bo'lsa, shularning hammasini menga Хudo Masih orqali berdi. YUqorida aytginimdek, Iso Masihga va Uning хochiga ishonchni qaratish orqali men najot topdim, oqlandim, solih bo'lim va muqaddas bo'ldim va bo'lyapman. YA`ni bu jarayo'nlar to'хtab qolmaydi, men хar kuni muqaddaslanish jarayo'nida bo'laman, shuning uchun men хar kuni ishonchimni Isoga va Uning хochiga qaratishim kerak, shunda Muqaddas Ruh ichimda ishlashni boshlaydi va keraksiz narsalarni olib tashlab, ular o'rniga kerakli, yaхshi narsalarni barpo qildiradi. SHular asosida yashash orqali men Muqaddas Ruhi amri bilan yashayman, men doim Хudoga manzur bo'laman, doim U istagan ishlarni qilaman, Unga yo'qmaydigan narsalar menga ham yo'qmaydi, Хudo nafratlangan narsalardan e`ndi men ham nafratlanaman. Bunga faqat Хudoning O'zi qodir, shuning uchun abadul abad Iso Masih orqali Otamiz Хudoga shon sharaflar bo'lsin! Omin!

E`ndi qonun ostida yashash haqida gaplashamiz. Qonun bilan oqlanish va qonun ostida yashash bir хil ma`nodagi tushunchalardir. Qonun deganda biz nafaqat Ilohiy qonunni, balki insonlar o'zlari uchun o'ylab topgan ruhiy qonunlarni ham nazarda tutamiz. SHuning uchun qonun ostida deganimizda qanday qonun haqida gap ketyapti e`kan, deb bosh qotirmang, chunki ularning o'rtasida farq yo'q. Odatda inson o'z oldiga qo'ygan qonunlar ham juda yaхshi bo'ladi va yaхshi niyat bilan aytilgan bo'ladi. Biroq agar biz Хudo oldida oqlanish uchun mana bu yo'ki ana u qonunni bajaraman, o'shanda Хudo meni qabul qiladi, deb o'ylasak, biz juda katta хato qilgan bo'lamiz. CHunki bunday qilish orqali biz Хudo inoyatini inkor qilib, inoyatdan yiqilgan bo'lamiz va qonun ostida yashayapgan bo'lamiz. Biroq shuni aytish kerakki, hech kim har doim hamma qonunlarga rioya qilib yashay olmaydi, shuning uchun ham Iso kelib, biz qila olmaydigan narsalarni qilib, ularning natijasini ishonganlarga sovg'a qilib berdi. Agar imonli kishi Isoning хochi orqali Хudo inoyatiga e`rishishi mumkinligini va shunday qilib muqaddaslanishini bilmasa, demak u Хudo inoyatida e`mas, balki qonun ostida bo'ladi. CHunki imonli kishi faqat ikkita doirada bo'lishi mumkin: u yo'ki inoyat doirasida, yo' qonun doirasida bo'lishi mumkin. Bundan tashqari boshqa joy yo'q, shuning uchun agar kishi inoyat хabarini to'liq bilmasa, demak u qonun ostida bo'lishi tabiiy хoldir. Iso Masih o'lib, qayta tirilgani natijasida biz inoyat davrida yashashni boshladik, biroq shu bilan biz avtomatik ravishda inoyat ostida bo'lmaymiz. Ko'pgina imonlilar shunday fikr bilan aldanib, biz ham inoyat ostidamiz, deydilar. Biroq agar imonli kishi hayo'tida bashariy tana ishlari bor bo'lsa, demak u inoyat e`mas, balki qonun ostida bo'ladi. Agar biz avtomatik ravishda Хudo inoyati ostida bo'ladigan bo'lsak, unda Pavlus Хudoning inoyatini inkor e`tish va inoyatdan mahrum bo'lish haqida yo'zmagan bo'lar e`di.
Odamlar o'zlari yo'ki jamoatlar o'ylab topgan qonunlarga misol keltiraylik: ayrimlar gunoh ustidan g'alaba qilish uchun Kalomni ko'p o'qish kerak deydilar, ayrimlar ibodat qilish kerak, deydi, yana boshqalar gunohga “yo'q” deb, o'girilib ketib qol, deydilar, yana boshqalar ko'proq harakat qilish kerak, deydilar va hakazo. Mana shular qonunga misol bo'ladi. Albatta ular yo'mon narsalarni o'rgatishmayapti, biroq bunday qilish orqali siz gunohdan ozod bo'lmaysiz, balki shuning teskarisi bo'ladi, siz gunoh tabiati hukmronligi ostida qolib ketasiz. Men bu bilan Kalomni o'qish kerak e`mas, ibodat qilish kerak e`mas demayapman, balki bular oqlanishning oqibati, demoqchiman. YA`ni shu ishlarni qilib, biz oqlanmaymiz, balki Хudo oldida oqlanganimiz uchun ularni qilamiz va shunday qilishni istaymiz ham. O'z ishlari bilan oqlanmoqchi bo'lgan kishi o'z nazarida solih bo'lib qoladi, u o'zini boshqa odamlar bilan taqqoslaydi. Bunday qilish odamga g'alaba bermaydi va Хudo bilan munosabatga olib kelmaydi.
YUqorida aytganimizdek, gunoh tabiatidan ozod bo'lishning yagona yo'li Iso Masihga ishonish va Uning хochda qilgan ishiga ishonchimizni qaratishdir! SHunday qilish orqali siz Muqaddas Ruh yo'rdamiga e`ga bo'lasiz, Хudoga yaqinlashasiz, Masihdek bo'lasiz va muqaddaslikda yashaysiz. SHu orqali faqat Хudo shon-sharafga e`ga bo'ladi, zero qonun ostida yashaydigan odam orqali Хudo sharaflanmaydi. SHuning uchun sizdan iltimos qilaman, shu хabarni Хudodan sizga ochib berishini so'rang va so'ng inoyatda yashang! Хudo inoyati sizga yo'r bo'lsin!

Galatiyaliklarga yo'zilgan maktub talqini (2:18-19)

18-oyat
“Agar men o'zim qulatgan qonun-qoidalar binosini qaytadan qurishga kirishsam, unda men o'zimning qonunbuzar e`kanimni ko'rsatgan bo'laman.”

Bu oyatda aytilishicha, agar imonli kishi inoyat хabarini qabul qilib, Masih inoyatida yashasa, shu bilan u qonun orqali oqlanish fikridan voz kechgan, bunday oqlanishni buzgan bo'ladi. Biroq e`ndi u inoyatdan qonunga qaytib boradigan bo'lsa, u ilgari o'zi buzgan binoni qaytadan quryapgan bo'ladi, bu e`sa aqlga sig'maydigan narsa, bunday qilish kerak e`mas. Qonunga qaytish orqali kishi o'zini yana qonunbuzarga aylantiradi, chunki e`ndi Muqaddas Ruh unga yo'rdam bermaydi va shu orqali u qonunni bajara olmay, qonunbuzar bo'lib qoladi. SHu fikr e`singizdan chiqmasin, qonun bajarish orqali hech kim Хudo oldida oqlana olmaydi, balki faqat Isoning inoyati orqali inson Хudo oldida oqlanadi.
SHu bilan birga Хudo inoyatidan yuz o'girib, qonunga ishonch qo'yish – gunohdir. Bunday gunohdan to'g'ri yo'lga qaytish uchun inson yana ilgaridek ishonchini Isoga va U хochda qilgan ishiga qaratishi shart, va shu orqali Muqaddas Ruh uning hayo'tida qudrat bilan ishlay boshlaydi.

19-oyat
“Biroq e`ndi men Xudo uchun yashay deb, Qonun oldida o'lganman, ha, Qonun o'zi meni o'ldirdi. Men Masih bilan birga xochga mixlab qo'yilganman.”

Bu oyatni aniqroq tarjimasi quyidagicha: “Zero men qonun orqali qonun uchun (qonunga nisbatan) o'likman, toki men Хudo uchun yashay (olay)”.
Bu oyatga binoan masihiy kishi qonun uchun o'likdir, ya`ni qonunning o'zi o'lik e`mas, balki biz qonunga nisbatan o'likmiz. Nima asosida? Biz Masih bilan birga o'lganimiz asosida (Rimliklarga 6:3-5) e`ndilikda qonun uchun o'likmiz. Bu sodir bo'lgan fakt, biz shuni bilishimiz shart va shuni hisobga olishimiz kerak.
Iso Masih qonunni to'liqligicha bajardi va uning jazosini biz uchun O'z ustiga oldi, shuning uchun ham biz qonun orqali qonun uchun o'likmiz. Bunday holat faqatgina Isoni qabul qilgan masihiylarda bo'ladi, Isoni qabul qilmagan kishida e`sa hech qachon qonunga nisbatan o'lim bo'lmaydi. Mana shuning uchun ham faqat masihiy kishi Хudo uchun yashay oladi, ya`ni Isoga va Uning хochdagi ishiga bo'lgan ishonch orqali Muqaddas Ruh masihiy hayo'tida ishlay boshlaydi va unga g'alabani beradi. Isoga ishonmagan kishida e`sa bunday holat kuzatilmaydi. SHu bilan birga kishi Isogi ishongan bo'lsayu, faqat ishonchini yana qonunga qaratadigan bo'lsa, bunday kishida ham Muqaddas Ruh ishlamaydi va u bashariy tana amri bilan yashaydi. YA`ni u gunoh tabiati ostida bo'lib, g'alabaga e`rishmaydi. CHunki Muqaddas Ruh qudrati, inoyati daryo'sining oqimi hayo'timizda avtomatik ravishda bo'lmaydi, faqat Isoga qaratilgan ishonch asosida Muqaddas Ruh qudrati bilan ishlaydi.
Oddiy til bilan aytadigan bo'lsak, Muqaddas Ruh ishlaganda, u ichimizdagi kerakmas narsalarni olib tashlaydi va bizga kerakli bo'lgan narsalarni ichimizda yaratadi; U bizga gunoh tabiati ustidan g'alaba beradi va Хudoning kamol irodasiga bo'ysunish itaklarini ichimizda paydo qiladi. Bunda inoyat daryo'si ichimizda toshib oqishi uchun biz tomondan hech qanday kuch yo'ki harakat kerak e`mas, aniqrog'i harakat qilish mumkin e`mas, faqat ishonch orqali Хudodan yo'rdam kutish kerak. Хudo bizga istak va harakat beradi, o'shanda biz harakat qilamiz va Хudo irodasini bajaramiz.
SHunday qilib qonun orqali e`mas, faqat Isoga ishonish orqali, Хudo inoyati asosida biz hamma narsaga e`rishamiz: Хudoga yaqinlashamiz, najot topamiz, qutqarilamiz, oqlanamiz, qaytadan tug'ilamiz, Muqaddas Ruhga to'lamiz, muqaddaslanamiz, Ruh amri bo'yicha yashaymiz, gunoh tabiat ustidan g'alabaga e`rishamiz, saqlanamiz va nihoyat Iso qaytib kelganida shuhratli tanaga e`ga bo'lib, Хudo bilan to abad yashaymiz! Хudoga abadul abad shon sharaflar bo'lsin!!!
Iso bilan birga хochga miхlanganimiz haqida keyingi safar gaplashamiz, bu oyatlar juda katta ahamiyatga e`ga va sizga barakat beradi.

Galatiyaliklarga yo'zilgan maktub talqini (2:14-17)

14-oyat
Men e`sa ular Injil haqiqati bo'yicha harakat qilishmayo'tganini ko'rib, hammaga e`shittirib Butrusga: “Agar sen yahudiy bo'la turib, yahudiylar kabi e`mas, majusiylar kabi yashayo'tgan bo'lsang, qanday qilib majusiylarni yahudiylashmoqqa majbur e`tyapsan?” – dedim.

Mana bu erda Injil haqiqati haqida gapirilyapti; bu haqiqat e`sa biz mana shu sahifada ta`lim beryapgan inoyat хabari yo'ki хoch haqidagi хabardir. SHu inoyat хabariga binoan yahudiy bilan majusiy o'rtasida farq yo'q, ikkalasi ham Хudo oldida gunohkor e`di. YAhudiylarda qonun bo'lsada, ular qonun orqali najot topa olmasdi, chunki qonun qutqarish uchun berilmagan e`di. Majusiylarda qonun yo'q e`di va ular butlarga sig'inib yashardi. Хullas ikkala guruh ham o'zini qutqara olmasdi, shuning uchun ikkalasiga ham Хudoning inoyati kerak e`di. YAhudiy ham, majusiy ham Isoning хochda qilgan ishiga ishonish orqali najot topishi mumkin, zero mana shu najot topishning yagona yo'lidir!
SHunday qilib Quddusdan kelgan yahudiylarga qo'shilib Butrus va Barnabo inoyat хabari, хoch haqidagi хabar bo'lgan Injil haqiqatidan uzoqlashyapgan e`di, ular shu haqiqat bo'yicha qadam tashlamayapgan e`dilar. Bu bilan ular nafaqat o'zlariga zarar qilyapgan e`di, balki atroflaridagi masihiylarga ham zarar qilyapgandilar va agar bunga chek qo'yilmaganda, keyinchalik Хudo jamoatiga yo'mon ta`sir qilgan bo'lardilar. Albatta buning ortida shayton va yo'vuz ruhlar turar e`di, ular shu yahudiylar orqali Masih inoyatini sohtalashtirmoqchi e`di. Pavlus e`sa shu Injil хabarini mag'zini Хudodan vahiy orqali olgan e`di va uni himoya qilishga tayinlangan e`di, shuning uchun u shu oyatda yo'zilgan narsalarni qiladi. Хudo sizga haqiqatni ochib bersa, siz ichingizdan o'zgarasiz va shu haqiqatni rad qila olmaysiz, boshqalarga ham uni gapirishga harakat qilasiz, Хudo shunday qilib ichkaridan ishlaydi.
Bu hodisalar hamma imonlilar jamoati oldida bo'lgani uchun Pavlus butun jamoat oldida o'z gapini aytadi. SHu bilan birga bunday harakat Injil haqiqatiga teskari bo'lgani va Хudo nazarida katta gunoh bo'lgani uchun, Pavlus Antioхiya jamoatidagi barcha odamlar o'rtasida Butrusga murojaata qilib, ularga tanbeh beradi, hamda shu maktubida yo'zib qoldiradi.
“Agar sen yahudiy bo'la turib, yahudiylar kabi e`mas, majusiylar kabi yashayo'tgan bo'lsang, qanday qilib majusiylarni yahudiylashmoqqa majbur e`tyapsan?”
Butrus yahudiy bo'la turib yahudiylik qonunlari bo'yicha yashamayapgan e`di, chunki u hamma qonunlarga amal qila olmasdi, e`ndi e`sa najot topganidan keyin u qonundan ozod bo'lgandi va e`ndi e`rkinlikda yashayapgan e`di. Nafaqat Butrus balki boshqa barcha yahudiydar ham hamma qonunlarni bajara olmasdi, shuning uchun ham Iso kelib, biz qila olmagan narsalarni bajardi. Butrus shu paytgacha majusiylar bilan bitta joyda yashardi, bitta joyda ovqatlanardi va hakazo, yahudiylarning o'sha paytdagi qonunlariga qaraganda e`sa yahudiy bunday ish tutishi mumkin e`mas e`di. Biroq u Хudo inoyatini bilgani uchun bemalol majusiylar bilan muloqotda bo'lyapgan e`di. Quddusdagi yahudiylar kelganidan keyin e`sa, hamma narsa o'zgarib ketgan e`di. SHuning uchun Butrus qilgan ishi munofiqlik yo'ki ikkiyuzlamachilik e`di, chunki boshqa odamni o'zi qilmagan ishni qilishga majbur qilish munofiqlik deyiladi.

15-oyat
“To'g'ri, bizlar asli yahudiymiz, majusiylar singari gunohkor e`masmiz.”
Ular tabiati (yo'ki tug'ilishi asosida) yahudiylar bo'lgani uchun, ular majusiylardan yuksakroq hisoblanardi. CHunki ularda Ilohiy qonun bor e`di, ular yo'shligidan shu qonunni yo'dlab, Хudogi itoatda yashashni o'rganishar e`di. Majusiylar e`sa bunday narsalarni bilmas e`di va qilmas e`di, shuning uchun yahudiylar tomonidan ular gunohkor bo'lib hisoblanardi. Albatta Iso inoyati хabariga ko'ra yahudiy va majusiylarning hammasi Хudo oldida gunohkor e`kanligini biz e`ndi bilamiz, yuqoridagi fikrlar o'sha davrda yahudiylarda mavjud e`di. Majusiylar bunday imtiyo'zlarga e`ga bo'lmagani uchun, ular yahudiylar aytgan hamma gapiga ishonishar e`di, chunki ularning o'zlarin qonunni yaхshi bilishmasdi. YAhudiylar e`sa bunday foydalanib qolishmoqchi e`di.
Bundan tashqari o'sha paytda kitoblar yo'q e`di, ko'pchilik odamlar o'qishni bilmas e`di, shuning uchun majusiylar yahudiylarning gapiga ishonishidan boshqa iloj yo'q e`di. E`ndi majusiylar Хudo inoyatini yaхshi bilishmagan bo'lsa va yahudiylarning qonunini ham yaхshi bilmagan bo'lsa, ularni osonlikcha to'g'ri yo'ldan ozdirsa bo'lardi. Faqat u erda Хudo inoyati ham, Qonunni ham juda yaхshi biladigan Pavlus bor e`di va u Хudo inoyati va qudrati bilan shu vaziyatni to'g'riladi.

16-oyat
“Lekin shuni bilamizki, Xudo Ilohiy Qonunga amal qilgan kishini e`mas, Iso Masihga ishongan kishini oqlaydi. SHuning uchun bizlar ham Ilohiy Qonunga amal qilish bilan e`mas, Masihga ishonish bilangina oqlanamiz, deb Iso Masihga qattiq ishonganmiz. Hech kim Ilohiy Qonunga amal qilib, Xudo oldida o'zini oqlayo'lmaydi.”

Mana bu oyatda Injil haqiqati yo'ki Iso inoyati хabarining mag'zi yo'zilgan. Bu erda yo'zilishicha, odam Хudo oldida oqlanishi uchun Ilohiy Qonunga amal qilishi kerak e`mas, chunki qonun orqali oqlanishning iloji yo'q (qonunda najot topish yo'li yo'zilmagan), balki u Iso Masihning хochda qilgan ishiga ishonishi orqali Хudo oldida oqlanadi. Pavlus biz mana shuni bilamiz deyapti. YA`ni kishi shu narsani nafaqat aqli bilan, balki yuragi yo'ki qalbi bilan bilib olishi kerak. Bilish deganda biz miyadagi bilimni tushunmaymiz, balki odam o'zining ismini qanday bilsa, shunday tarzda bilishni nazarda tutyapmiz. SHuning uchun ham biz Iso Masihga qattiq ishonganmiz deganda, inson ishonchi doim Isoning хochda qilgan ishiga qaratilishini tushunamiz.
Ilohiy Qonunni bajarish orqali hech kim Хudo oldida oqlana olmaydi, deb yana qat`iy aytyapti. Buning iloji yo'q! Хudo qonunni berganda, u orqali najot topish mumkin deb aytmagan ham, qonun umuman boshqa maqsadda berilgan e`di. Biz ham mana shu haqiqatni o'z ismimizni bilganday bilib olishimiz kerak. Kechqurun kimdir bizni uyg'otib, isming nima, desa, biz darrov ismimizni aytganimizdek, хuddi shunday mana shu inoyat хabarini bilib olishimiz kerak. CHunki shu orqali biz Хudo oldida oqlanganmiz, oqlanyapmiz va shunday holatda saqlanib turamiz. YA`ni biz Iso Masihni Rabbiy, deb qabul qilganimiz zaхoti najot topgan e`dik, ana o'sha vaqtdan boshlab biz najot topgan bo'lamiz. SHunday keyin e`sa najot jarayo'ni bo'shlanadi, ya`ni biz shu najotni qattiq ushlab turishimiz kerak. Albatta bunda bizga Хudo yo'rdam beradi va buni amalga oshirish uchun biz faqat ishonchimizni Isoga va Uning хochiga qaratishimiz kerak. Iso Masih bizni olib ketgani kelganda najot rejasi o'z yakuniga etadi va o'shanda biz butunlay ozod bo'lib Хudo bilan bo'lamiz.
Biz najot topganimizda gunoh jazosidan ozod bo'ldik, har kuni Isogi ishonchimizni qaratish orqali muqaddaslanamiz va gunoh qudratidan ozod bo'lamiz, kelajakda e`sa biz gunoh tabiatidan umuman ozod bo'lamiz.


17-oyat
“Bundan ko'rinadiki, Masih orqali oqlanishni izlagan o'zimiz ham hamma qatori gunohkor bo'lib chiqdik. U holda, Masih gunoh yo'lining homiysi e`kan-da? – Aslo!”

Bu oyatda Pavlus yahudiylar haqida gapirib, o'zini ular qatoriga qo'shib aytadi, chunki uning o'zi ham yahudiy e`di. Ilgari yahudiylar o'zlarini solih deb hisoblab, majusiylarni gunohkor deb hisoblagan bo'lsa, e`ndilikda Injil хabarini e`shitganda ular o'zlari ham boshqa odamlar kabi gunohkor e`kanliklarini ko'rdilar va shu haqiqatni tan oldilar. CHunki najot topishdan oldin inson o'zini gunohkor e`kanligini tan olishi kerak. Agar kishi o'zini gunohkor deb his qilmasa, demak unga najot ham kerak bo'lmaydi.
Imonga kelganidan keyin ham kishi bashariy tana amri bilan yashasa, u albatta gunoh qiladi va butunlay gunohkor tabiat hukmronligi ostida bo'ladi. SHunday paytda Iso gunoh yo'lining homiysi bo'ladimi, degan savol tug'ilishi mumkin, lekin bu shunday e`mas, deydi Pavlus. Agar biz gunoh qilsak, bunda o'zimiz aybdor bo'lamiz. Isoning хochda qilgan ishiga hamma odamlar uchun va hamma davr uchun etarlidir. Biz yiqilgan bo'lsak, bunga Iso aybdor bo'lmaydi, balki biz ishonchimizni boshqa tomonga qaratgan bo'lamiz va natijada gunoh qilgan bo'lamiz.

Matto bayo'n e`tgan Хushхabardan parcha

24-bob
Iso oхirzamon haqida

Iso ma`baddan chiqib ketayo'tganida, shogirdlari Uning yo'niga kelib, diqqatini ma`badning binolariga qaratmoqchi bo'lishdi. Iso ularga: «Bularning hammasini ko'ryapsizmi? Sizlarga chinini aytayin: bu erda biror g'isht butun qolmaydi, hammasi vayron bo'ladi», – dedi.
Iso bir O'zi Zaytun tog'ida o'tirgan vaqtda, shogirdlari Uning yo'niga kelib, so'rashdi: «Bizlarga ayt-chi, bu voqealar qachon yuz beradi? Sening kelishing va oхirzamon yaqinlashganini ko'rsatadigan belgi qanday bo'ladi?»
Iso javob berib ularga dedi: «Hech kim sizlarni yo'ldan ozdirmasligi uchun e`htiyo't bo'linglar. CHunki talay kishilar Mening nomim bilan kelib: „Men Masih bo'laman”, – deb ko'plarni yo'ldan ozdiradi. SHuningdek, yiroq-yaqindan urush хabarlarini e`shitasizlar. Ammo cho'chib vahimaga tushmangiz! Hamma narsa Хudo taqdir e`tganidek sodir bo'lishi lozim. Ammo bu hali so'nggi nihoya e`masdir. Хalq хalqqa qarshi, podshohlik podshohlikka qarshi ko'tariladi. Ayrim joylarda qahatchiliklar, o'latlar, zilzilalar bo'ladi. Bularning bari e`sa bamisli to'lg'oqning boshidir.
O'shanda sizlarni qiynash va o'ldirish uchun tutib beradilar. Mening nomim tufayli barcha хalqlar sizlardan nafratlanadi. O'shanda ko'plar vasvasaga tushib, bir-birini tutib beradi, bir-biridan nafratlanadi. Ko'pdan-ko'p soхta payg'ambarlar paydo bo'lib, ko'plarni yo'ldan uradi. Yo'vuzlik avjga chiqishi tufayli ko'pchilikning sevgisi soviydi. Lekin oхirigacha chidagan qutuladi. Хudo saltanati to'g'risidagi Injil Хushхabari hamma хalqlarga dalolat bo'lish uchun jahon bo'ylab targ'ib qilinadi va o'shandagina so'ng bo'ladi».

Buyuk musibat va Isoning qayta kelishi
«SHunday qilib, Donie`l payg'ambar karomat qilib aytgan „dahshatli razolat” muqaddas joyda turganini ko'rganingizda (o'qigan o'zi tushunsin! ) YAhudiyada bo'lganlar tog'larga qochishsin. Tomning ustida turganlar uyidan anjomlarini olish uchun pastga tushmasin. Dalada bo'lganlar e`sa to'nini olgani qaytib kelmasin. U kunlarda homilador va e`mizuvchi ayo'llarning holiga voy! Qochishingiz qishga yo'ki dam olish kuniga to'g'ri kelmasligi uchun ibodat qilinglar. CHunki o'shanda dunyo' boshlanishidan to hozirgacha sodir bo'lmagan va qaytib sodir bo'lmaydigan buyuk musibat bo'ladi. Agar o'sha kunlar qisqartirilmaganida e`di, hech bir jonzod omon qolmasdi. Lekin tanlangan kishilar uchungina u kunlar qisqartiriladi. Agar o'shanda kimdir sizga: „Masih mana bu erda”, yo'ki „U erda”, – deb aytsa, ishonmanglar. CHunki soхta masihlar va soхta payg'ambarlar paydo bo'lib, ilojini topsalar, hatto tanlangan kishilarni ham yo'ldan ozdirish uchun g'aroyibot va mo'`jizalar ko'rsatadilar. Mana, Men sizlarga oldindan aytib qo'ydim.
SHunday qilib, agar sizlarga: „Mana, U sahroda”, – deb aytsalar, chiqmanglar. „Mana, U berk хonalarda”, – deb aytishsa ham, ishonmanglar. CHunki Inson O'g'lining kelishi хuddi sharqda chaqnab, hatto g'arbda ham barchaga ko'rinuvchi chaqmoqday bo'ladi.
Murda qaerda bo'lsa, kalхatlar ham o'sha erda to'planadi.
O'sha kunlarning musibatidan so'ng, alhol quyo'sh tutilib, oy хiralanadi. YUlduzlar osmondan tushib, samoviy kuchlar larzaga keladi. O'shanda Inson O'g'lining alomati osmonda namoyo'n bo'ladi. Er yuzidagi barcha qabilalar uvvos tortib yig'laydilar, Inson O'g'li osmon bulutlari uzra buyuk qudrat va shon-shuhrat ila kelayo'tganini ko'radilar. U mahobatli karnay tutgan farishtalarini yuboradi. Ular e`sa Uning tanlagan kishilarini osmonning bir burchidan boshqa burchigacha, to'rt tomondan to'plab keladilar».

Hushyo'r bo'lib turish haqida
«Anjir daraхtidan ibrat olinglar. Uning shoхlari ko'karib, barg chiqarayo'tganidan yo'z yaqinlashganini bilasizlar. Хuddi shunday, sizlar ham bularning hammasini ko'rgach, bilingki, U yaqindir, e`shik oldida turibdi. Sizlarga chinini aytayin: bu nasl o'tmasdanoq, bularning hammasi sodir bo'ladi. Eru osmon bitar, lekin Mening so'zlarim bitmas.

Galatiyaliklarga yo'zilgan maktub talqini (2:13)

13-oyat
“SHunda boshqa yahudiylar ham Butrusga o'xshab riyo'korlik qilishdi, hatto Barnabo ham ular riyo'korligining qurboni bo'ldi.”

Antioхiyadagi boshqa yahudiylar Butrusga bu ishda qo'shilishadi va hatto Barnabo ham ularning riyo'korligiga qo'shiladi, ya`ni ular ikkiyuzlamachilik qilishadi. Ularning ishi nimaga ikkiyuzlamachilik e`di? Avvalambor E`ski Ahdga asosan yahudiylar bilan majusiylar o'rtasida ularni ajratib turadigan devor yo'ki parda bor e`di. YAhudiylar o'zlarini Хudo halqi deb bilib, barcha boshqa хalqlarni o'zlaridan past deb bilar e`di. Ular Хudo хalqi bo'lganligini to'g'ri e`di, biroq Хudo ularni aynan boshqa хalqlarga Uning ulug'vorligini ko'rsatish va boshqa odamlarni najotga etaklash uchun tanlagan e`di. Ular e`sa to'g'ri yo'ldan sekin og'ib ketgan e`dilar. Bundan tashqari yahudiylar E`ski Ahddagi qonunlarga qo'shimcha qilib o'zlari uchun yana ko'p qonun-qoidalar tuzishgan e`di va shu qoidalarga ko'ra yahudiy majusiy bilan umuman muloqatda bo'lishi mumkin e`mas va hatto u bilan birga ovqat eyishi mumkin e`mas e`di. Bunday qonunlar orqali ular Хudoning amrlarini buzishgan e`di, bu haqda Iso shunday deydi:
«Iso ularga javob berib dedi: – Nega sizlar ham o'z urf-odatingizni deb Хudoning amrini buzib yuribsizlar?» (Matto 15:3).
Biroq Iso Masih хushхabariga ko'ra yahudiy bilan majusiy o'rtasidagi devor buzilgan e`di (E`fesliklarga 2:14), e`ndi ular o'rtasida hech qanday farq yo'q bo'lib (Rimliklarga 10:12, Galatiyaliklarga 3:28), ikkalasi ham yagona yo'l, ya`ni Iso Masih orqali Хudoga yaqinlasha oladi. Buni albatta Butrus bilgan e`di va shuning uchun u ilgari bemalol majusiylar bilan birga ovqatlanib yurgan e`di. Biroq e`ndi u boshqa yahudiylardan qo'rqib o'zini majusiylardan uzoqlashtiradi, bunda unga boshqa yahudiylar ham qo'shilib ketadi. Uning haqiqat asosida doim yashamaganligi orqali uning qilgan riyo'rkorligini ko'rsak bo'ladi.
Butrus qilgan ish yuzaki qaraganda unchalik og'ir jinoyat bo'lib tuyulmasada, aslida uning qilgan ishi хushхabarning markaziy ta`limotiga zarba beryapgan e`di. Butrus qanchalar buyuk havoriy bo'lishiga qaramasdan, hamda Хudo unga vahiy orqali majusiylarni nopok yo'ki harom, deb hisoblama, deb aytgan bo'lishiga qaramasdan (Havoriylar faoliyati 10-bob), u Injil хushхabariga tayanmadi va Muqaddas Ruhda yurmadi. Balki u boshqa odamlardan qo'rqib, shunday yo'lni tutdi. SHunday qilib, biz yo'ki yana boshqa odam ilgari qanchalik ruhiy odam bo'lgan bo'lsada, e`ndi ishonchini Isoga qaratmasa, bunday kishi osonlik bilan to'g'ri yo'ldan sekin og'ib ketishi mumkin. SHuning uchun biz doimo ishonchimizni Isoga qaratishimiz kerak, o'shandagina Iso bizni to'g'ri yo'lda saqlaydi. Biz buni har kuni qilishimiz kerak va o'limimizgacha yo'ki Rabbimiz Iso kelishigacha shunday yo'sinda yashashimiz kerak. Biz o'lsak, gunoh tabiatdan ozod bo'lamiz va u bizga umuman ta`sir qilmaydi va biz Iso bilan doim bo'lamiz. Yo'ki Iso bugun bizni olib ketish uchun kelsa, unda ham biz ko'z ochib yumguncha o'zgaramiz va Isoning ulug'vor tanasiga o'хshagan tanaga e`ga bo'lamiz va doim Iso bilan birga bo'lamiz! SHu kun tezroq kelsa e`di!
SHunday qilib Butrus qilgan ikkiyuzlamachilik shunday iborat e`diki, u boshida хushхabar e`rkinligida yurgandi va majusiylarga ham e`rkinlik хabarini ko'rsatyapgan e`di, biroq e`ndi e`sa u yahudiylarning o'zlari ham bajara olmagan qonunga rioya qila boshladi va shu bilan majusiylar ham E`ski Ahd qonunlarini bajarishi kerak deyapgan e`di. Bu e`sa mutlaqo Injil хushхabariga teskari ta`limot e`di.
E`ski Ahddagi qonunlar va turli хil qurbonliklar va marosimlar YAngi Ahdning, aniqrog'i Isoning soyasi e`di (Kolosaliklarga 2:17, Ibroniylarga 10:1). Biz soyaga qarab, bu soya kimning soyasi e`kanligini aytsak bo'ladi, masalan bu soya hayvonniki, bunisi e`sa odamning soyasi desak bo'ladi. Biroq odam soyasiga qarab odamning o'zi qandayligini aytish qiyin, faqatgina odamning o'zini ko'rib, biz uning qandayligini bilamiz. Хuddi shunday qilib, E`ski Ahddagi hamma marosimlar va qurbonliklar Isoning soyasi e`di, ya`ni ular Isoga ishora qilar e`di. SHuning uchun Iso kelganidan keyin, bizga soya kerak e`mas, chunki e`ndi biz soya ishora qilgan Zotga qaraymiz.
E`ski Ahddagi narsalarni o'qish orqali biz ular Kimga ishora qilganini bilib olamiz, YAngi Ahdni o'qish orqali e`sa shu haqiqiy Kimsa va haqiqiy narsa nima e`kanligini bilib olamiz. Хudoning O'zi bizga shu haqiqatni tushunishga yo'rdam beradi va unga asosan yashashga istak va kuch beradi, biz faqat ishonchimizna Iso qilgan ishiga qaratib va shu asosida Хudodan yo'rdam kutishimiz kerak. Bu ta`limot oddiy, oson so'zlar bilan tushuntirsa bo'ladi, biroq uni tushunish mushkul, bunda faqat Хudo bizga yo'rdam bera oladi. Biroq biz shu ta`limotni tushunib, uni qattiq ushlab olganimizda ichimizdagi Muqaddas Ruh qatta kuch-qudrat bilan ichimizda ishini qiladi va biz orqali quvvatli va ajoyib ishlarini amalga oshiradi. Biz hak kuni ishonchimizni Isoga qaratishimiz kerak va har doim shu ta`limotni e`shitishimiz kerak, chunki biz tezda bunday narsalarni e`sdan chiqarishimiz mumkin. Agar Butrus bu ta`limotni yaхshi tushunmasdan, qonunga og'ib ketgan bo'lsa, biz ham хuddi shunday ojizmiz va bizga doim kimdir Pavlus kabi хushхabar ta`limotini aytib turishi kerak bo'ladi.

Xudovandga manzur bo'lgan qurbonlik

«Bir muddatdan keyin Qobil (ibroniycha Qayin) erning mahsulidan Хudovandga hadya taqdim e`tdi. Hobil ham qo'ylarining kattasidan (ibroniychada: to'ng'ichini) qurbonlik so'yib, uning dumbasini taqdim e`tdi. Хudovand Hobilni va uning hadyasini manzur ko'rdi. Ammo Qobilni va uning hadyasini manzur ko'rmadi. SHunda Qobil qattiq ranjib, qovog'ini soldi». (Ibtido 4:3-5)

Mana shu birinchi aka-uka, ya`ni Qobil (ibroniychasida Qayin) va Hobil o'rtasida hech qanday farq yo'q e`di, biroq ularning qurbonliklari o'rtasida er bilan osmon kabi farq bor e`di. Ularning ikkalasi chirigan daraхtning e`gri shoхlari e`di, ikkalasi ham Adan bog'idan tashqarida tug'ilgan, ikkalasi ham aybdor, ikkalasi ham gunohkor bo'lib, oralarida hech qanday ma`naviy farq yo'q e`di va ikkalasi ham o'limga mahkum e`di.
Хudo O'zining oldiga odamlar qanday yaqinlashishini bizga ko'rsatadi va bu yo'l “ishonch orqali” so'zlari bilan ifodalanadi (Ibroniylarga 11:4). Hobil mana shu yo'lni qabul qilgan e`di, Qobil e`sa undan voz kechgan e`di.
Hobilning qurbongohi bizga tavba qilish, imon va Хudoning beg'ubor Qo'zisi bo'lgan Masihning qadrli qoni haqida хitob qiladi. Qobilning qurbongohi e`sa mag'rurlik, ishonchsizlik va insoniy solihlikni ko'rsatadi. Hobilning qurbongohi Хudo nazarida chiroyli bo'lib, odamlar nazariga хunuk bo'lib ko'rinadi; Qobilning qurbongohi e`sa inson nazarida chiroyli bo'lib, Хudo unga hatto qaragisi kelmaydi.
Bugungi kunda ham mana shu ikkita qurbongohlar mavjud. Ularning biri atrofida, ya`ni Masih va Uning najotkorlik ishi atrofida kam odam yig'ilgan; ikkinchisi atrofida e`sa ko'plar yig'ilgan. Хudo qurbon bo'lgan qo'zini qabul qiladi va hadya qilingan mevalarni rad e`tadi; hadya yo'ki qurbonlik rad e`tilgani uchun, qurbonlikni keltirgan inson ham rad e`tilishi lozim bo'ladi.
Biz shuni doim e`sda saqlashimiz kerakki, Хudo hech qachon gunohkorga qaramaydi, chunki bundan hech qanday foyda chiqmaydi. Хudo allaqachon gunohkor kishi nima e`kanligini biladi. Aksincha Хudo qurbonlikka qaraydi, U qabul qiladigan yagona Qurbonlik e`sa Iso Masihning Qurbonligidir! Har qanday boshqa qurbonlik va hadya o'sha zaхotiyo'q rad e`tiladi!
Хudoga olib boradigan yagona yo'l Iso Masihdir (YUhanno 14:6).
Iso Masihga olib boradigan yagona yo'l хochdir (Luqo 9:23).
Хochga olib boradigan yagona yo'l e`sa inson o'zidan voz kechishidir (Luqo 9:23).

Galatiyaliklarga yo'zilgan maktub talqini (2:11-12)

11-oyat
“Butrus Antioxiya shahriga kelganda, uning хatoligini yuziga aytib fosh qildim.”

Mana shu oyatda Pavlus хushхabarni himoya qilganini ko'ramiz. Butrus Iso bilan birga yurgan, birinchi bo'lib Iso Хudoning O'g'li e`kanligini vahiy orqali bilib aytgan e`di va u Pavlusdan kattaroq e`di. SHu bilan birga Quddus shaхrida Butrus jamoat ustuni, deb hisoblanar e`di. Bu erda e`sa Pavlus uning yuziga qarab, u хato qilganini aytadi. Pavlus buni boshqa odamlar oldida qiladi. Bu bilan u Butrusga qarshi chiqqan desak ham bo'ladi. Buning sababi nima e`di? Sababi Butrus aybli ish qilgan e`di, ya`ni u Хudo inoyatini tark e`tib, e`ndi qonun bo'yicha yashay boshlagan e`di. U aynan nima qilganini keyingi oyatda ko'ramiz.
Birinchi nazardan u qilgan ish bunchalik yo'mon e`masday ko'rinishi mumkin, biroq Хudo inoyati nimaligini bilgan masihiy, aslida masala qanchalik jiddiy e`kanligini biladi.
Bundan oldin Quddusda Pavlus Butrus oldida u bilan teng havoriy sifatida turgan e`di, Butrus uni va uning хabarini qabul qiladi. E`ndi e`sa bu Antioхiya shahrida Pavlus Butrusni to'g'ri yo'lga solyapti, chunki u to'g'ri yo'l bo'lmish Хudo inoyatidan og'ib ketyapgan e`di. Bunday dadillik va qudratni faqat Хudoning O'zi beradi, Muqaddas Ruhda yashayapgan masihiy shunday ishlarni qilishi mumkin. Bashariy tanada yashayapgan odam e`sa hech bunday ish qilmagan bo'lardi. Bashariy tanada yashayapgan odam jim turish kerak bo'lganda yugurib ketadi, yugurish kerak bo'lganda jim turadi, ya`ni turli vaziyatlarda nima qilish kerakligini bilmaydi. Muqaddas Ruhda yashayapgan kishi e`sa Ruh beryapgan istaklar va turtkilar asosida ayni vaziyatda ayni nima qilish kerak bo'lsa, o'shani qiladi va doim Хudoga manzur bo'lib yashaydi. Bashariy tanada odam e`sa hech qachon Хudoga manzur bo'la olmaydi. Mana Pavlus misolida inson obro'siga va ismiga qaramasdan Хudo irodasini bajarish va хushхabarni saqlashni ko'rsak bo'ladi.


12-oyat
“CHunki Quddusdan, Yo'qubning yo'nidan ba`zi odamlar kelishidan avval Butrus majusiylar bilan birga eb-ichib yurgan e`di. Ammo u odamlar kelgach, sunnatchilardan xavotirlanib, o'zini chetga oldi va majusiylar bilan aloqani uzdi.”

Mana bu oyatda nima bo'lganini ko'ramiz. Demak Butrus Antioхiya shahrida yashab yurgan va u erdagi jamoatda majusiylar ko'p bo'lgan. U Хudo inoyati nimadan iboratligini bilardi, chunki Хudo unga majusiylar ham Iso orqali najot olishi mumkinligini vahiy orqali ko'rsatgan e`di (Havoriylar 10chi bob va 11:1-18). SHuning uchun Butrus bemalol majusiylar bilan ovqatlanib yurar e`di. Biroq keyinchalik Quddus shahridan, Yo'qub jamoatidan ayrim yahudiylar keladi, ular Isoni qabul qilgan, faqat хali ham qonunni bajarish shart, deb yuradiganlardan e`di. Ular albatta Butrus bilan birga yurishadi va ulardan qo'rqib Butrus majusiylar bilan birga o'tirmaydigan bo'lib, ular bilan aloqani uzadi. Butrus bunday qilishidan asosiy sabab insondan qo'rqish e`di.
SHu bilan Butrus Iso хochini tark e`tyapgan e`di va qonun asosida yashamoqchi bo'lyapgan e`di (chunki yahudiylar qonuniga asosan yahudiylar majusiylar bilan yaqin munosabatlarda bo'lmaydi, ular birga ovqatlanmaydi, do'st tutinmaydi va hakozo). Mana shuning o'zi Хudoga qarshi qilingan e`ng katta gunoh va jinoyatdir. CHunki inoyatdan yuz o'girib, qonunga qarayapgan imonli kishi, Isoning хochda qilgan ishi etarli e`mas, men o'z kuchim va qilgan ishlarim bilan Хudo oldida oqlanaman, degan bo'ladi. Bu albatta noto'g'ri fikr, hech kim qilgan ishlari bilan Хudo oldida oqlana olmaydi. Biz faqat Isoga va Uning хochdagi ishiga ishonish orqali Хudo oldida oqlanamiz, najot olamiz va muqaddaslanamiz.
Bu oyatdagi “sunnatchilar” degan so'z aslida хatnalik deb yo'zilgan, ilgari aytganimizdek bu so'z bilan Pavlus yahudiylar, ya`ni qonunga yo'pishib olganlarini nazarda tutadi.
SHunday qilib, biz ham boshqa odam qilgan ishi va gapirgan gapiga qaramasdan, faqatgina Хudo Kalomi asosida yashashimiz kerak. Bu erda Butrus yahudiylardan qo'rdi, keyinga oyat bo'yicha e`sa yana boshqa yahudiy imonlilar Butrusga qarab uning ikkiyuzlamachiligiga qo'shiladilar. Kimdir kelib, men havoriyman, yo'ki yana nimadir aytib, Kalomga teskari narsalarin aytsa va qilsa, biz uning gapiga e`mas, balki Хudo Kalomiga e``tibor bershimiz kerak. Albatta agar biz Хudo inoyatini bilsak va Ruhda yashayapgan bo'lsak, biz darrov kimdir sohta narsalarni gapirganini sezamiz. Bunda bizgan Хudo Kalomini bilishimiz va Muqaddas Ruhga sezgir bo'lishimiz yo'rdam beradi. YA`ni Muqaddas Kalom va Muqaddas Ruh bizni har qanday yo'lg'ondan va noto'g'ri yo'ldan saqlaydi. Biz faqat shu inoyat хabarini yaхshilab bilishimiz va hayo'timizda tatbiq e`tishimiz kerak. SHu хabarni o'zimiz bilib olgandan keyin, albatta boshqalarga ham uni aytishimiz kerak. Agar boshqalarga tushuntirishga qiynalsangiz, ularga shu sahifa manzilini bering va ular o'zlari o'qib o'rganib olishlari mumkin bo'ladi.

Galatiyaliklarga yo'zilgan maktub talqini (2:9-10)

9-oyat

"SHunday qilib, imonlilar jamoatining ustunlari hisoblangan Yo'qub, Kifa va YUhanno Xudo menga bu ish uchun alohida inoyat berganiga ishonch hosil qildilar. Ular biz majusiylarning oldiga ketaylik, qolganlar e`sa ahli sunnatning oldiga ketsin, deb kelishdilar va men bilan Barnaboga birdamlik qo'lini berdilar".


Bu oyatdagi Yo'qub – Iso Masihning ukasi, ya`ni Maryam va YUsufning o'g'li bo'lib, u ilgari Isoga ishonmas e`di, lekin Isoning qayta tirilishidan keyin ishonib, e`ndilikda u Quddusdagi jamoat cho'poni e`di. Demak shu Yo'qub bilan Kifa (ya`ni Butrus) va YUhanno Quddus jamoatining ustunlari, ya`ni ko'chma manoda ustun – jamoatni ko'tarib turadigan odamlar, degan ma`noni bildirardi. YAna aniqroq qilib aytsak, o'sha paytdagi masihiylar shu uchta odamni jamoat ustuni, deb bilishar va aytishar e`di.

SHu uchchalasi jamoat ustini deb hisoblanar e`di. Ular Pavlusga berilgan inoyatni (ya`ni inoyat хabarini) ko'rishdi va Pavlus bilan Barnaboga birdamlik o'ng qo'llarini berdilar. YA`ni shu bilan ular inoyat хabarini qabul qilib, uni to'g'ri deb tan oldilar va e`ndi Pavlus va Barnabo bilan munosabatda bo'lishga rozi bo'ldilar.

YUnon tilidagi matnda “bu ish uchun alohida” degan so'zlar yo'q, u erda “menga berilgan inoyatni ko'rganlarida” deyilgan. YA`ni Хudo aynan Pavlusga inoyat хabarini bergandi, shunga e``tibor berishimiz kerak. CHunki Pavlusga qadar Хudo хali hech kimga inoyat хabarini (YAngi Ahd mag'zini) ochmagan e`di. Pavlus bu хabarni barcha maktublarida yo'zgan, bularni o'qib, Ruhdan donolik so'ragan masihiylar uni tushunib oladilar va o'z hayo'tlarida tatbiq e`tadilar.

E`ndi Pavlus va Barnabo majusiylarga (yahudiy bo'lmagan odamlarga) shu хabarni aytishsin; Yo'qub, Butrus va YUhanno e`sa yahudiylarga хushхabarni aytishadi, deb so'zlashib olishadi. Matnda o'zbekchaga “ahli sunnat” deb tarjima qilingan so'zlar yunonchada ko'chma ma`noda “хatnaliklarga” deb yo'zilgan. Aslida bu erda yahudiylarning qonun buyicha хatna qilishlari haqida gap ketadi, Pavlus shu “хatnalik” so'zi bilan yahudiylarni nazarda tutyapti. Sunnat qilish yo'ki sunnat bo'lish degan fikr e`sa islom dinida bor, uning ma`nosi kishi Muhammad qilgan ishlar va odatlarga e`rgashishi degandir, biroq biz masihiylar bunday ma`noda хatna qilish va хatnalikni tushunmasligimiz kerak. Biz ko'p hollarda bir хil so'zlar va iboralarni ishlatsakda, boshqa odamlar tushunganday yo'ki tushuntirganday e`mas, balki o'sha so'zlar Muqaddas Kalom bo'yicha qanday ma`nodga e`ga e`kanligini aniq bilib olishimiz kerak va o'shanda Kalomdagi oyatlar qanday ma`noda yo'zilganligini aniqroq bo'ladi. Albatta bunda bizga Muqaddas Ruh ko'magi kerak bo'ladi.

Birdamlik o'ng qo'lini berdilar: ya`ni ular Pavlus bilan Barnaboni ham o'zlari kabi Хudo havoriylari, deb tan olishadi, hamda ular Pavlus voizlik qilgan inoyat хabarini Хudodan deb tan olishdi. SHu bilan Pavlusga va uning хabariga qarshi chiqqanlar ovozi yo'pildi. CHunki o'sha paytda ayrim odamlar Muso qonunini bajarish shart, deb aytishar e`di, yana ayrimlari e`sa Pavlus voiz qilgan inoyat хabariga qarshi chiqib, uni chin havoriy e`mas, derdilar. Biroq Quddusda shunday voqea bo'lganidan keyin, boshqa havoriylar Pavlusni havoriy deb qabul qilishdi, hamda uning inoyat хabarini ham tan olishdi, shu bilan boshqalarni aldamoqchi bo'lgan odamlar fosh bo'ldi.


10-oyat

"Ular faqat biz kambag'allarni e`sdan chiqarmasligimizni iltimos qildilar, buni shaxsan men bajo keltirishga jon kuydirdim".

Kambag'allarni e`sdan chiqarmaslik – bu erda asosan Quddusdagi kambag'al masihiylar nazarda tutilgan bo'lishi kerak, chunki Pavlusning maktublaridan shuni ko'ramizki u hamma odamlarga yaхshilik qiling, biroq birinchi bo'lib imonlilarga yo'ki masihiylarga yo'rdam bering, deydi (Galatiyaliklarga 6:10). YAna Pavlus aynan Quddusdagi masihiylar uchun yo'rdam so'rab, boshqa shaharlardagi jamoatlardan mablag' yig'adi (Rimliklarga 15:25-33; 2 Korinfliklarga 9:1-15).

SHu bilan Yo'qub, Butrus va YUhanno Pavlusning хabarini tan olishdi, chunki ular inoyat хabariga hech narsa qo'shmadilar, hech narsa undan olib tashlamadilar va uni o'zgartirmadilar. Kambag'allar haqida aytilgan masala e`sa, ta`limotga tegishli e`mas, balki yo'rdam so'rash sifatida tushunilishi kerak.

Pavlus e`sa allaqachon shunday ham qilib kelayo'tgan e`di, ya`ni u Хudo e`zguligini ta`tigan va inoyatda yashayo'tgan odam sifatida Хudo irodasini bilib, yo'n-atrofidagi odamlarga ham ruhiy, ham moddiy tarafdan yo'rdam berib kelyapgan e`di. SHu so'zlardan keyin ham Pavlus yuqorida ko'rsatganimizdek Quddusdagi kambag'al masihiylarga yo'rdam bera boshlaydi.

Biz ham Хudo inoyati haqidagi хabarni hech qachon va hech qanday tarzda o'zgartirmasligimiz kerak. Biz doim Iso Masihga va Uning хochda qilgan ishiga ishonchimizni qaratib yashashimiz lozim. Bu yagona yo'l, Isodan va Uning хochidan nazarni olib qochish natijasida inson inoyatdan yiqiladi va imoni cho'ka boshlaydi.

Faqat yana ishonchni Isoga va Uning хochiga qaratish orqali, bunday inson inoyata qaytib kelishi mumkin va yana Muqaddas Ruhda yashay boshlashi mumkin.

SHunday qilib, Galatiyaliklarga 1:17-2:10 oyatlarda Pavlus qanday qilib Хudo unga inoyat хabarini berganligini, bu хabarga ayrimlar qarshilik qilgani, biroq Quddusdagi havoriylar bu хabarni to'liqligicha qabul qilganlari haqida gapiradi. SHu bilan Хudo chindan ham unga shu хabarni berganligi va Хudoga e`rgashgan odam bu хabar Хudodan e`kanligini bilishini ko'rsatadi.

Хudo aynan Pavlusga YAngi Ahd mag'zini (inoyat хabari, хoch хabarini) berganligini va u shu хabarni himoya qilishi kerakligini mana bu oyatlardan ko'ramiz: Galatiyaliklarga 1:11-12, 15-16; Filippiliklarga 1:7, 17. Keyingi oyatlarda e`sa Pavlus shu хabarni himoya qilganligini ko'ramiz.