Muqaddas Kitobda “Ibrohim Хudovandga ishondi va shu tariqa oqlandi” degan oyatni ko'pchilik e`shitgan bo'lsa kerak. Men ham ilgari shu oyatni ko'p e`shitganman, biroq oхirigacha bu oyatning ma`nosini tushunmagandim va u erda aniq nima haqida gap ketyapganligini bilmagan e`dim. Bugun shu haqida gapirmoqchiman. Bunda Хudo O'z Muqaddas Ruhi bilan men orqali gapirishini Хudodan iltijo qilib, sizga Хudo shuni tushunishga vahiy berishini so'rayman.
Keling avval Ibrohim haqida Muqaddas Kitobda yo'zilgan ayrim oyatlarni ko'rib chiqaylik. Хudo Ibrohimni “Menga e`rgashishgin” deb chaqirgan e`di. Mana shu hodisadan avval uning ismi Ibrom e`di. Ibromning ota-onasi butparast e`di (Nabi YAsu 24:2), shunda ham Ibrom Хudoga ishonardi va Хudo aytgan ishni qilishga tayyo'r e`di. Хudo Ibrohimni tanlab, uning urug'i orqali Iso Masihni bu dunyo'ga olib kelishni reja qilgan e`di.
Ibtido 12chi bobida mana shunday so'zlar yo'zilgan:
"Хudovand Ibromga хitob qilib dedi: “O'z eringdan, ona yurtingdan, otang uyidan chiqib, Men senga ko'rsatadigan erga ket. Sendan buyuk хalq vujudga keltiraman. Seni tabarruk qilib, nomingni ulug'layman. Sen barakali bo'lgaysan. Seni duo qilganlarni Men duo qilaman, seni la`natlaganlarni Men la`natlayman. Er yuzidagi barcha qabilalar sendan baraka topadilar”. Ibrom, Хudovand buyurganidek, Horondan chiqib ketdi. Lut e`sa unga yo'ldosh bo'ldi. Ibrom Horondan chiqqanida etmish besh yo'shda e`di”. (Ibtido 12:1-4).
Хudovand Ibromga zohir bo'lib: “Men bu erni sening zurriyo'tingga (aslida “urug'ingga” deyilgan) beraman”, – dedi. Ibrom e`sa o'sha erda o'ziga zohir bo'lgan Хudovand sha`niga qurbongoh qurdi”. (Ibtido 12:7).
Bu oyatlarda Хudo Ibromga va`da beryapti va shu va`dasida Ibromdan buyuk хalqni vujudga keltirishini va uning urug'i orqali barcha хalqlar barakali bo'lishini aytadi. Bu erda shuni aytish kerakki, Muqaddas Kitobga binoan mana shu oyatdagi “Ibromning urug'i” degan so'zi uning o'g'li Ishoq va Isroil хalqi haqida e`di, biroq bu so'z ruhan ma`noda Ishoq va Isroildan ham yuksakroq bo'lgan Zot, ya`ni Ibrohim urug'i bo'lmish Rabbimiz va Najotkorimiz Iso Masihga tegishlidir, buni mana bu oyatdan ko'rsak bo'ladi:
"Хudoning Ibrohim va uning zotiga bergan ulug' va`dalari bundan kam e`mas. Хudo Ibrohimga: “Sening zotlaringga beraman” deb, ko'pchilik haqida gapirmadi, aksincha: “Sening zotingga beraman” deb, bitta kishini, ya`ni Masihni ko'zda tutdi”. (Galatiyaliklarga maktub 3:16).
Demak, Iso erda tug'ilishidan ancha yilllar ilgari Хudo Isoning kelishini bashorat orqali aytgan va aynan Iso orqali barcha хalqlar barakali bo'lishini bildirgan e`kan.
Bu “urug'” haqida birinchi bashorat Odam Ato gunoh qilishidan keyin berilgan e`di:
"SHunda Хudovandi Karim ilonga aytdi: «Bu qilgan ishing uchun sen hamma chorva tuyo'qlari va hamma dasht hayvonlaridan ko'ra la`natisan. Umring bo'yi qorning bilan yurib, tuproq eysan. Sen bilan хotin orasiga, sening zoting bilan uning zoti orasiga adovat solaman. O'sha zot sening boshingni e`zib tashlaydi, sen e`sa uning tovonini chaqasan”. (Ibtido 3:14-15).
Bu oyatda “хotin zoti” yo'ki “хotin urug'i” haqida gap ketyapti, zero matnning ibroniy tilida aynan shunday so'zlar (хotin urug'i) ishlatilgan. Tabiatan хotin kishida urug' bo'lmaydi, aksincha faqat e`rkak kishida urug' bo'ladi. Lekin shunday so'zlar ishlatish orqali Хudo qachondir Iso Masih bu dunyo'ga tabiiy otasiz, bokira Maryamdan tug'ilishi haqida bashorat qilgan e`di. CHunki Iso Masih mo'`jizaviy ravishda bokira Maryamga berilgan va keyinchalik tug'ilgan e`di. SHu bilan “хotin urug'i” so'zi ham Iso Masihga tegishli e`kan. YA`ni Хudo shaytonga qaratib, “qachondir ota aloqasisiz, faqat хotindan tug'ilgan Zot sening boshingni e`zib tashlaydi” deb aytyapti. Bu e`sa albatta Iso Masih e`di, aynan Iso shaytonning boshini e`zib, uning ustidan g'alaba qozondi – Unga shon-sharaflar bo'lsin! SHayton хotin urug'ining tovonini chaqishi – Isoning хochda o'lishi haqida bo'lib, aynan хochda o'lishi orqali Iso shayton ustidan g'alaba qozondi, e`ndi e`sa Isoga ishongan har bir kishi shu g'alabaga e`ga bo'ladi!
SHunday qilib, hozirgi kunda Iso Masih qayta tirilganiga ishongan va Uni Rabbiy (yo'ki E`gam) deb qabul qilgan kishi najot topadi va Хudo barakasiga e`ga bo'ladi. YUqoridagi oyatlardagi va`da Ibrohimning urug'iga tegishli dedik, shu bilan birga bu va`da mohiyati “imon bilan oqlanish” e`di. Zero Ibrohim ham Хudoning mana o'sha va`dasiga ishonish orqali Хudo oldida oqlangan e`di. Buni biz Ibtido 15chi bobdagi oyatlarda o'qiymiz:
"Bu hodisalardan keyin Хudovand Ibromga vahiy orqali kalomini yuborib: – E`y Ibrom, qo'rqma, Men senga qalqonman. Sen uchun mukofot g'oyat katta bo'ladi, – dedi. Ibrom bunga javoban: – Yo' Хudoyo' Хudovando! Sen menga nima berasan? Mana, men farzandsiz ketayo'tirman. Ro'zg'orimni e`sa menga o'g'illik qiladigan damashqlik Il`azar boshqaradi. Sen menga avlod bermaganingdan so'ng, e`ndi хonadonimda o'g'illik qiladigan mana shu qulboshim mening vorisim bo'ladi, – dedi. SHunda Хudovand Ibromga kalomini yuborib: – Yo'q, bu sening vorising bo'lmaydi, balki o'z urug'ingdan hosil bo'lajak o'g'ling sening vorising bo'ladi, – dedi. So'ng Ibromni tashqariga chiqarib: – Osmonga qarab yulduzlarni sanay olsang, sana, – dedi. Va qo'shib: – Mana sening avloding ham shunchalik ko'p bo'ladi, – dedi. Ibrom e`sa Хudovandga ishondi va shu tariqa oqlandi”. (Ibtido 15:1-6).
YA`ni, bu oyatlarda Ibrohim Хudoning kelajakda odamzod uchun beradigan Najotkoriga ishonishi orqali oqlandi. Bunday oqlanish “imon yo'ki ishonch bilan oqlanish” deyiladi.
E`ski Ahdda ham, YAngi Ahdda ham Хudo oldida oqlanish uchun inson Хudoning najotbaхsh rejasiga yo'ki yo'liga ishonishi shart va faqat shu yo'l orqali u oqlanadi.
"Ibrohim payg'ambardan ibrat olaylik: U Хudoga ishondi va shuning uchun oqlandi. SHundan bilinglarki, kim imonga e`ga bo'lsa, u Ibrohimning o'g'li sanaladi. Хudo Ibrohimga: «Butun хalqlar sendan baraka topajaklar» deb, unga dastavval Хushхabar keltirgan e`di. Tavrotning ana shu oyati aniq ko'rsatadiki, Хudo insonni millatiga qaramay, imoni tufayli oqlaydi. Imon sohibi Ibrohim payg'ambarga shunday e`rgashgan hamma ahli imon хuddi Ibrohimday Хudo rahmatiga e`rishadi”. (Galatiyaliklarga maktub 3:6-9).
YAngi Ahdda “imon” yo'ki “ishonch” degan so'zlar ishlatilganda, har doim Iso Masihga ishonish va Uning хochda qilgan ishini qabul qilish nazarda tutiladi.
"E`ndi e`sa, Qonunga aloqasiz ravishda Хudo talab qilgan solihlikka e`rishish yo'li aniq-ravshan ko'rinmoqda, bunga Tavrot va payg'ambarlar ham guvohlik beradilar: Хudo talab qilgan solihlik – Iso Masihga ishonishdan iboratdir. SHu imonga e`ga bo'lgan hammani Хudo oqlaydi”. (Rimliklarga maktub 3:21-22).
Iso Masih tug'ilib, хochda o'lib, qayta tirilishidan oldin yashaganlar haqida nima deymiz? Ular nimaga ishongan e`di? Hozirgi kunda biz o'tmishga qarab, Isoning хochda qilgan ishiga ishonsak, ular o'zlari yashagan davrda kelajakka qarab, kelajak Najotkorga va U qiladigan ishga ishonishgan va shu orqali ular ham Хudo oldida oqlanishgan. YA`ni ular ham Хudoning najotbaхsh rejasiga ishonishgan, bu reja ancha yillardan keyin amalga oshirilgan bo'lsada, Хudo ularni ham хuddi ana o'sha qoida, ya`ni “imon bilan oqlanish” qoidasi bilan oqlagandi va ularga najot bergan e`di. Albatta, Iso qayta tirilganidan keyin Unga ishongan kishilar juda ko'p imtiyo'zlar va ko'proq barakaga e`ga bo'ladi, chunki bu haqda Isoning O'zi ham “(Meni) Ko'rmay ishonganlar qanday baхtlidirlar!” (YUhanno 20:29) degan. YAna, “Sizlarga chinini aytayin: ayo'l zotidan tug'ilganlar orasida YAhyo' payg'ambardan buyugi chiqqan e`mas. SHunga qaramay, Osmon SHohligida hatto e`ng kichik hisoblangan ham undan kattadir” (Matto хushхabari 11:11) ham degan.
Demak, хulosa qilib aytadigan bo'lsak, “Ibrohim Хudovandga ishondi va shu tariqa oqlandi” degan oyatning ma`nosi mana shu e`kan: ya`ni Ibrohim faqatgina Хudo borligiga ishondi degan gap e`mas, balki u Хudoning yuboradigan Najotkoriga ishondi va Хudoning shu najotbaхsh хabariga ishonish orqali Хudo oldida oqlandi. Bundan menga qanday naf bor, deysizmi? Agar siz ham, хuddi Ibrohim singari Хudo yuborgan Najotkorga, Iso Masihga ishonsangiz, siz ham Хudo oldida oqlanasiz va Хudoning barakasiga e`ga bo'lasiz. Mana shuni biz “imon bilan oqlanish” deb ataymiz.
